Kanuni Sultan Süleyman devrinde iyi uygulanan Timar sistemi, padişahın ölümünden sonra bozulma belirtileri göstermeye başladı ve ilk defa timarlar iltizam şeklinde verildi.
İltizam sisteminde devlete gelir getiren topraklar bedeli karşılığında şahıslara verilirdi. İltizam sahiplerine mültezim denirdi. Mültezimler toprağın gelirini peşin öderlerdi ve sonra bunu kârla halktan geri alırlardı. Zamanla sistem zulme dönüşmeye başladı.
Timar sahipleri sadrazamlara rüşvetler vererek haksız kazançlar elde etmeye başladı. Bu durum da halkın yöneticilere olan inancını sarsmış ve adaletiyle ünlü Osmanlı Devleti, prestijini kaybetmiştir
Osmanlı Devleti’nde toprak sisteminin değişmesinde; uzun yıllar süren savaşlar sonucu devletin gelirlerinin düşmesi ve devletin paraya olan ihtiyacının artması etkili olmuştur.
Osmanlıda toprak sistemi, aynı zamanda Osmanlı ordusunun da en önemli kaynağıydı. Dolayısıyla timar sisteminin bozulması, Avrupa’nın disiplinli, donanımlı iyi teçhiz edilmiş orduları karşısında etkisiz kalması, timarlı sipahilerin de gücünü azalttı.
Yine Osmanlı Devleti’nin daimi ordusunu teşkil eden (paralı askerleri olan) Kapıkulu Ocakları’na kanunlara aykırı bir şekilde asker alınması bunların sayısını 100 binlere çıkarmış, bu da hem devlet hazinesine çok büyük yük getirmiş hem de ordunun bozulmasını ve itibarını sarsmıştı. Ayrıca geçim sıkıntısı yüzünden yeniçerilerin askerlik dışında işlerle uğraşmaları ordu disiplinini sarsmıştı.
Ayrıca donanmaya, denizcilikle ilgisi olmayanların görevlendirilmeleri, ateşli silahları iyi kullanan eğitimli, disiplinli Avrupalı orduların gelişme sürecinin iyi analiz edilememesi Osmanlıda orduyu sarsmış ve devletin itibarını iyice düşürmüştü.
