Fiziğin Diğer Disiplinlerle İlişkisi

Bilim dünyasını birbirinden ayrı düşünmek zordur. Doğanın düzenini açıklayan her bir yasa fizik biliminin temelini oluşturur. Bu işleyişi açıklarken fizik tek başına çalışmaz. Diğer temel bilimler ile de sürekli iletişim hâlindedir. Temel bilimler; fizik, matematik, kimya ve biyolojidir.

Diğer bilim dalları bu dört temel bilim dalının üzerinde yükselir. Fizik bilimi; kimya ile çalışırken fizikokimya, biyoloji ile çalışırken biyofizik adı altında çalışır. Fizik bilimiyle birlikte gelişen teknoloji, biyoloji ile birleştiğinde canlı organizmaların görüntülenmesine ve yapısının açıklanmasına dair her türlü araştırmaya zemin sağlar.

Ayrıca, termal kameralarla insan vücut sıcaklığına dayalı kontrollerin yapılması, hastanelerdeki biyokimyasal analizler, göz ameliyatlarında lazer kullanılması gibi birçok işlemde fizik ile diğer disiplinler arasında ilişki kurulur.

Fiziğin alt dallarında bahsedilen termodinamik alanının, ısı kavramıyla ilgili olan ve maddenin katı, sıvı, gaz hâllerini detaylı şekilde inceleyen kimyayla olan ilişkisi de fizikokimya başlığı altında incelenir.

Matematik ise fizik biliminin dilidir. Fizik, doğada gerçekleşen olayların nasılını matematik ile ifade eder ve bağıntıların ifadesinde matematiksel terimleri kullanır. Fizik, mühendislik, tıp vb. birçok araştırma alanı teknolojinin alt yapısını kullanır. Fizik de teknolojinin ana taşlarından biri olarak birçok alanda kendini gösterir.

Havacılık ve uzay alanında yaşanılan gelişmeler, uyduların yörüngeye yerleşmesi, astronomi alanındaki keşifler, evrenin oluşumu ve geçirdiği süreçler, uzay, galaksiler ve kara delikler fiziğin etkin olduğu çalışmalardır.

Tıpta kullanılan Nükleer Manyetik Rezonans (NMR) görüntüleme tekniği fizik araştırma çalışmalarının ürüne dönüşmüş hâlidir. Adli tıp alanında delillerin analiz yöntemleri geliştirilirken fizik ilkelerinden yararlanılır.

Gürültü ve hava kirliliğinin giderilmesinde, iletişim sistemlerinin geliştirilmesinde ve daha birçok alanda fizik, başta temel bilimler olmak üzere teknoloji ve diğer disiplinlerle ortak çalışır.

Müzik ve fizik kelime olarak her ne kadar uyumlu görünse de içerik olarak birbirinden farklıdır. Müzik ve fizik aslında çok sıkı bir ilişki içerisindedir. Bu sebeple müzisyenin, müziğin fiziksel temellerine dair bilgisi olmalıdır. Müzik deyince aklınıza gelmesi gereken ilk şey, ses kavramıdır. Ses, madde moleküllerinin titreşimiyle oluşan bir dalga hareketidir.

Ses, fiziksel olarak canlı sesi ve enstrüman sesi olmak üzere iki başlıkta toplanabilir. Canlı sesi, diyafram ve akciğerlerdeki havanın ses tellerine iletilmesi ve buradaki ses tellerinin titreşmesiyle oluşur. Enstrüman sesi ise cisimlerin titreşmesinden oluşur. Sesi inceleyen bilim dalına akustik adı verilir.

Akustik, fizik biliminin bir dalıdır. Seslerin ne şekilde, hangi ortamlarda yayıldığı, etkisi, soğurulması gibi nitelikleriyle ilgilenir. Tiyatro, sinema ya da konser için gittiğiniz salonların mimari yapısı ses akışını etkiler. Seyir esnasında sesin kalitesi, ortamın gürültüsü gibi birçok değişkenin ayarlanmış olması gerekir.

Salonda arka plandaki gürültüler (trafik gürültüsü vb.) müziğin sesini bastırıyorsa hava kanallarının ses soğurucu maddelerle astarlanması gerekir. Bazı salonlarda duvarların perde, halı vb. ile kaplandığını görmüşsünüzdür. Gereğinden fazla yankılanma durumu olduğunda bu çözüme başvurulur ya da tavan alçaltılabilir. Salondaki sesler yeterli gürlükte duyulmuyorsa da sesi soğuran perde vb. gibi eşyalar kaldırılıp yerine yansıtıcı yüzeyler konulmalıdır.

Fiziğin hareketle olan ilişkisine bakıldığında sportif faaliyetlerin temelini oluşturduğu görülür. Zihinsel ve teknik çabalarla birlikte; yarışma, eğlenme vb. amaçlarla yapılan sporun her aşamasında fiziğin etkilerini görmek mümkündür. Spor aleti ve kıyafetlerinin tasarımında, sporcunun hareketlerinde, yapılan faaliyetin başarıya ulaşmasında gereken mekanik hesaplamalarda fizik kavramları kullanılır.

Sporcuların giydiği kıyafetlerin teri çekmesi için kılcallık etkisinden faydalanılır. Futbolcuların giydiği kramponların tabanları basıncı arttırarak kaymayı önleyecek şekilde tasarlanmıştır. Kayakla atlama yapan sporcuların uzak mesafelere atlayabilmesi, bir eğik düzlemden kayarak potansiyel enerjiyi kinetik enerjiye dönüştürmesi esasına dayanır.

Bazı sporlarda topun döndürülerek atılmasıyla iki yanında oluşan farklı basınç, topun eğrisel yörünge izlemesine olanak sağlar. Cevapları merak edilen aranan birçok doğa olayı, felsefe ve fiziğin ortak ilgi alanındadır. Evrenin varoluşu ve temel bileşenleri, maddenin yapısı, zaman vb. her iki disiplinin de açıklama getirdiği sorulardır.

Felsefe; evrendeki her şeyin incelenmesine, yorumlanmasına ve eleştirilmesine olanak sağlayan bir düşünce sistemidir. Bu düşünce biçimi, bilimin gelişmesinde bilim insanlarına yol göstermiştir. Thales (Teyıls), Descartes (Decart), Aristotales (Aristoteles), birçok filozof, felsefe alanı ile birlikte matematik ve doğa bilimi alanlarında da görüşlerini ifade etmişlerdir.

Kaynak : Fen Lisesi Fizik 9. Sınıf Ders Kitabı

Emeği Geçenler

• Abdullah AYDIN
• Ayşegül ÇELİK
• İsa YILMAZ
• Kamil SOYARSLAN
• Murat ERAT
• Şeyda BOZARSLAN

Fizik Bilimi Ders Notları