Hiperaktivite ve dikkat eksikliği çocukluk dönemine mahsus gözlemlenen bir davranıştır. Çocuk bu durumdayken dikkatini herhangi bir konuya odaklayamaz ve davranışlarını da kontrol altına alamaz. Son yıllarda artan bir yoğunlukla gözlemlenen durum erkek çocuklarda daha sık görülmektedir. Rahatsızlık okul öncesi dönemden erişkinlik çağına kadar gelişim gösterebilmektedir. Nedenleri ve sebepleri hakkında kesin bilgiler mevcut değildir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nedir? Nedenleri nelerdir? daha detaylı inceleyelim.
- Genetik faktörler
- Doğum öncesi ve sonrası travmaları
- Beyinde meydana gelebilecek bozukluklar nedenleri arasında değerlendirilir.
Çocuk ve ergen psikolojisi açısından ele alındığında oldukça önemli bir durumdur. Başlangıç aşaması genellikle üç yaş civarında seyretmektedir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunu yaşayan çocuk çevresi tarafından çok hareketli olarak değerlendirilir. Bu çocuklar aynı zamanda dalgınlıkları ve unutkanlıklarıyla da dikkat çekerler. Bu tür bir durumda bulunan çocuk ileriki yaşamında çeşitli sorunlarla karşılaşabilir. Günlük hayatını olumsuz yönde etkileyecek olan rahatsızlık, kişinin mesleki yaşamına da olumsuz tesir eder. Bu tür sorunlar yaşayan çocuklar çevrelerinde çeşitli tepkilerle karşılaşırlar. Okul ortamında sergiledikleri performans beklenenden azdır. Bu durumda da öğrenme güçlüğü karşılarına bir sorun olarak çıkmaktadır.Yerlerinde sabit duramadıklarından ödev yapma konusunda da sıkıntı yaşarlar. Kurallara uymaktan hoşlanmamaları sonucu arkadaşlarıyla oyun oynadıklarında anlaşmazlık yaşarlar.Zaman zaman başlarına minik kazalar gelebilir. Küçük yaşta bu durum tespit edilmediği takdirde çocuğun gelecek yaşamını olumsuz etkileyecek sonuçlar doğurabilir.
- Depresyon benzeri psikiyatrik bozukluklar bu tür durumların sonucunda ortaya çıkabilmektedir.
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite problemi yaşayan çocuklar sosyal ve bilişsel gelişim yönünden yaşıtlarının gerisinden gelirler.
Belirtiler Nelerdir?
- Çocukta gözlemlenen dikkat dağınıklığı
- Aşırı hareketli bir davranış biçimine sahiptirler.
- İçlerinden geldiği gibi davranma eğilimindedirler.
- Sabırsızdırlar ve çok konuşurlar.
- Hazırcevaplık, başkasının konuşmasını yarıda kesme genel davranış özellikleridir.
- Sürekli koştururlar ve oturmaktan hoşlanmazlar.
- İlgilerinin dağılması çok kolay gerçekleşir.
- Unutkan bir yapıları vardır.
- Zihinsel çaba içeren davranışlar yapmak istemezler.
- Düzenli bir yapıları yoktur.
- Yönergeleri takipte zorlanırlar.
- Sıra bekleyemezler.
- Her zaman uğraşacak bir şeyleri vardır.
Bu tür bir sıkıntı yaşayan çocuklarda belirtiler her zaman bir arada görülmeyebilir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Kaç Grupta İncelenir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu üç temel başlık altında değerlendirilir.
- Bu gruptaki çocuklar aşırı hareketlidir
- Bu grup çocuklar için dikkatsizlik en belirgin özelliktir
- Bu grupta hiperaktivite ve dikkat eksikliği bir arada seyreder.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısının erken yaşlarda konması oldukça mümkündür.
Üçüncü grupta değerlendirilen durumda çocuk çok konuşur, aşırı hareketlidir, sabırsızdır ve düşünmeden hareket eder. Dikkatleri çok çabuk dağılma eğiliminde olduğundan bir konuya odaklanamazlar. Oldukça meraklı bir yapıları olması nedeniyle her şeye dokunma ihtiyacı hissederler. Dikkatlerinin kolay dağılması ders çalışma konusunda sıkıntı yaşamalarına yol açar.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Tedavisi
Bu rahatsızlığın tedavisi mümkündür ve belirtiler gözlemlenerek teşhis konması gerekir. Çocuğun hikayesi hekim tarafından tetkik edildikten sonra değerlendirilir ve teşhisin ardından tedavi yöntemleri uygulanır.
- Tanı konma aşamasında herhangi bir fiziki muayene ya da laboratuvar testi uygulanmamaktadır. Bu rahatsızlığı tanımlayan bazı kriterler mevcuttur ve hekim tanısını bu kriterleri baz alarak koyar.
- Tedavide sürecin en önemli kısmını ailenin ve çocuğun bozukluk hususunda bilgilendirilmesi oluşturur.
- Tedavisi kolay bir rahatsızlık olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu erken yaşlarda teşhis edilirse her şey çok daha kolay olacaktır. Bu rahatsızlıkta da pek çok terapi yöntemleri uygulanabilmektedir.
- Tedavi için en etkili yöntemin ilaçla sağlandığı bilinmektedir.
- Beyinde yer alan dikkat ve dürtü bölümleri ilaçlar yardımıyla harekete geçirilir. Bu bölümlerin daha aktif çalışması sağlanır.
Çocuğun erken yaşta tedavi edilmesi onun ileriki yaşamında sorunlarla karşılaşmamasına olanak tanır. Aksi durumda birey ankisiyete bozukluğu, antisosyal davranışlar ve madde bağımlılığı gibi durumlarla baş etmek zorunda kalabilir. Tedavide sadece hekimin başarılı olması yetmez. Çocuğu içinde bulunduğu sosyal çevre, okul ve aile de önemlidir. Tedavinin amacı çocuğun yaşam kalitesini yüksek seviyelere taşımaktır.
