- Psikoz nedir? Psikoz halüsinasyon veya kuruntu olan farklı ruhsal hastalıklar için kullanılan bir kavramdır. Psikoz hastalığının genellikle hastanede kontrol altında tutularak tedavi edilmesi gerekir. Psikoz tek bir türde bulunmaz. Fonksiyonel ve organik psikozlar olarak ayrılmaktadırlar. Yani psikoz nedir? sorusuna verilecek yanıt tek yönlü olamaz.
- Fonksiyonel Psikoz: Şizofreni ve psikotik duygusal sorunlara benzer herhangi bir zihinsel zedelenme veya bozukluk yok ise buna fonksiyonel psikoz denir.
- Organik Psikoz: Beyin zarar görmesi, beyin tümörü veya beynin çalışmasını engelleyen aksaklık var ise buna organik psikoz denmektedir.
Gündelik hayatta ve en sık rastlanan psikoz türü şizofrenidir. Bu hastalık aslında kişinin düşünce biçiminde sorunların meydana gelmesi sonucunda gerçeklerden kaçıştır. Bazen bu ileri düzeye gider halüsinasyon veya sanrılar oluşur. Ancak tüm şizofrenlerde delüzyon yani sanrı yoktur. Şizofrenlerin normal gündelik konuşmalarında mantık pek görünmez. Genelde Donuk yüz ifadeleri ile sabit tekdüze bir konuşma tarzları vardır. Duygusal durumlarında da aynı tekdüzelik görüşür. Herhangi bir heyecan veya mutluluk belirtileri olmaz. Bu davranış türlerine kullanırlar. Her gün yapılan sıradan davranışları terk etme, kişisel temizliğe özen göstermeme ve bakımdan uzaklaşması, dikkati toparlayamama ve dikkatte dağınıklık, normal iştahında değişiklikler, içine çekilme, insanlardan ve bireylerden kaçınma davranışları, zihinsel olmayan varlıklar veya şahıslar yaratıp onlar ile arkadaşlık kurma, kaçınma gibi belirtiler şizofren belirtileridir. Bunların harici başka değişik bozukluklarda görülebilir.
Şizofreni
Kişinin genel düşünme biçiminde bozulmalar oluşmasıdır. Bu bozulmalar sonucunda daha önce yapmamış olduğu halüsinasyon görme, mantık ilkelerine aykırı şekilde konuşma şeklinde meydana gelir. Kişiler gördükleri ve gerçekte var olmayan şeylere gerçekmiş gibi davranır. Bu kendi gerçeklikleri kimse görmese bile onlar için vardır ve önemli olan da budur. Genellikle şizofreni olan kişilerde görülen sanrılar bu başlıklar altında toplanır.
- Kişinin sürekli bir baskı hissetmesi: Bireyin tamamıyla gerçeklikten kopuk olarak yıldırımların kendisini takip ettiğini ve yıldırım çarpması sonucu öleceğini düşünmesi. Bütün yıldırımlar kendisine düşman olduğunu düşünür ve bu yüzden normal şartlarda gezmeyi seven kişinin artık dışarı çıkmamaya başlaması olağandır.
- Kişinin muhteşemliği: kişi kendisini muhteşem ve en güçlü olduğunu sanma durumudur. Kişini kendisini Herkül sanması gibi.
- Hakkının yenmesi düşüncesi: İlgisiz bir eş, kendisini sevmeyen bir aile ve kendisinden nefret eden çocukların kendisinden kurtulmak için evin tüm işlerine koşma yükünü taşımaya mecbur bırakıldığı ve evin tüm sorumluluklarını yükü ondadır düşüncesi hakimdir.
Şizofreni Türleri
Şizofren kendi içerisinde dörde ayrılmaktadır. Bunlar;
- Basit Şizofren
- Paranoid Şizofren
- Katatonik Şizofreni
- Hebefrenik Şizofreni yani Dağınık Şizofreni
Basit Şizofren: Yavaş gelişen bir türdür. Ergenlik dönemi sonrasında kişide ilgisizlik oluşur ve gün geçtikçe artmaya başlar. Çevresindeki tüm insanlar ile ilişkisini koparır. Akademik başarılarda gözle görülür düşüşler meydana gelir. Arkadaşları, dostları ve ailesi onun için anlamsız birer durum haline dönüşür. Sevgilisi veya karşı cinse karşı ilgisizlikler başlar. Dikkati tamamıyla dağınıktır ve odaklanma sorunları baş göstermeye başlar. Artık konuşmayı bırakmış veya çok az konuşmaya başlar. Çalışmak veya çaba harcamak tamamıyla kaçınılan bir davranış olarak karşımıza çıkar. Bu birey gerçekliklerden kaçar.
Paranoid Şizofren: Büyüklük taslama, kendini en büyük hissetme, eziyet ve işkence etme durumlarında paranoyak şizofrenler görülür. Etrafındaki kişiler kendisine eziyet etmekte ve herkes onunla alay etmektedir düşüncesine sahiplerdir. Bu şizofren türünde birey son derece tehlikeli olabilecek saldırgan tutumlar geliştirebilir ve sürekli kuşku duyar. Saldıran davranışlar çok fazla görülmektedir. Etrafında olan tüm olayları üzerine alınır ve bunlara karşı saldırgan tutumlar sergiler. Düşünce yapısında değişmeyen kalıplar meydana gelir.
Katatonik Şizofreni: Kişi beden hareketlerini kaybeder, kımıldamaz ve bir heykel gibi günlerce olduğu gibi kalır. Bu duruma katatonik donma denir. Bu donmada yüzler ifadesiz ve donuk, gözler ise anlamsız boş bakışlar görülür. En ilginç durum ise bedensel herhangi bir acıya kaşı tepki vermezler. Bazı durumlarda hareket vardır ancak konuşma tamamıyla bitmiş durumdadır.
Hebefrenik şizforeni: Anlamsız hareketler, bir anda çocuksu konuşmalar ve sesler, birbiriyle bağlantılı olmayan ifadeler, kendi kendine konuşma, durduk yere kahkaha atma, aniden ağlama durumları ve hatta nöbetleri, dışkısını kendi üzerine ve yaşadığı yere yayma, öfke nöbetleri ve saldırganlık durumları görülür.
Görüldüğü üzere Psikoz nedir? denildiğinde aslında birden çok ve kendi içerisinde farklı davranış kalıpları olan türlerdir.
