İnsan, biyo-psiko, sosyokültürel bir varlık olarak öteki insanlarla iletişim ve etkileşim hâlindedir. İnsanın yaratılış gereği sahip olduğu ve taşıdığı bu özellikler, zorunlu biçimde insanların etkileşim ve iletişimine katkıda bulunan; yapısını meydana getiren unsurlardır. Bu yönüyle psikoloji biyolojik ve sosyal bilim dalları ile ilişkilidir.
Psikolojinin İlişkili Olduğu Bilim Dalları
a. Psikoloji-Biyoloji İlişkisi
Biyoloji bilimi organizmanın yapısı; canlıyı meydana getiren hücre, doku, organları, sistemleri ve bunların birbirleriyle olan bağını nedensellik ilişkisi içerisinde inceleyen ve canlılığa dair bilgileri açığa çıkaran geniş kapsamlı bilim dalıdır.
Biyoloji insan organizmasının işleyişi ile alakalı bilgileri psikolojinin kullanımına sunar. Psikoloji bilimi, insan davranışlarını anlama ve açıklamaya çalışırken biyoloji biliminin ortaya koyduğu bilgilerden de yararlanır. Çünkü insan davranışları onun biyolojik özellikleriyle yakından ilişkilidir.
b. Psikoloji-Fizyoloji İlişkisi
Fizyoloji, insan organizmasının yapısında ki iç salgı bezleri ve iç organlarının işleyişini araştıran bilim dalıdır. İnsan davranışları üzerinde iç salgı bezlerinin etkisi büyüktür.
Örneğin östrojen ve androjen hormonları kadınlık ve erkeklik cinsiyet davranışlarını büyük oranda belirleyen fizyolojik etkileri olan temel unsurlardır.
Ayrıca tiroit bezi normalden fazla çalışan insanların sinirli oldukları bilinmektedir. Bunun insan davranışlarına yansıma eğilimi olduğu yönündeki bilgiler, fizyoloji biliminin psikolojiye olan katkısını gösterir.
c. Psikoloji – Zooloji İlişkisi
Hatırlanacağı üzere; psikolojinin tanımında “insan ve hayvan davranışlarını ele aldığı” bilgisi yer almaktadır. Bu bilgiden anlaşılacağı üzere psikoloji bilimi insan davranışlarını anlamak için hayvan davranışlarını da inceler. Bunun için zoolojinin verilerinden yararlanır.
ç. Psikoloji- Genetik İlişkisi
Genetik bilimi, organizmanın yaratılış şifrelerini ve özelliklerini araştıran; bu özelliklerin sonraki nesillere aktarıldığını ortaya çıkaran bilim dalıdır. Psikoloji bilimi zekâ ve kişilik konuları üzerinde çalışırken özellikle genetik biliminin verilerinden yararlanmak durumundadır.
Yapılan araştırmalar hem zekâ hem kişilik hem de davranışlarımız üzerinde kalıtımın potansiyel kaynak etkisine sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bilgiler, genetiğin psikolojiye yukarıda ifade edilen konuları açıklamasında yardımcı olduğunu göstermektedir.
d. Psikoloji-Sosyoloji İlişkisi
Sosyoloji bilimi, toplumu, toplumsal yapıyı ve bu yapıda meydana gelen değişmeleri inceler. Psikoloji, insan davranışlarını anlamaya ve açıklamaya çalışırken insanların içinde yaşadıkları sosyal ortamları da dikkate almak durumundadır.
İnsanın davranışlarını içinde yaşadığı toplumsal birimlerden bağımsız olarak düşünmek imkânsızdır. Bu nedenle psikoloji, davranışları açıklarken sosyolojinin verilerinden yararlanmak durumundadır.
e. Psikoloji-Antropoloji İlişkisi
Antropoloji, insanın kökeni ve kültürel özelliklerini araştıran bilimdir; bu yönüyle fiziki ve kültürel antropoloji olarak ikiye ayrılır. İnsan davranışlarını anlamak için onun kökeni ve kültürel özelliklerini bilmek gerekir. Bu bilgileri psikolojinin kullanımına sunan alan ise antropolojidir.
Kaynak:12.Sınıf Psikoloji Ders Kitabı (PDF)
