Nihilizm Nedir? sorusu ile nihilizmi açıklayacak olursak; hiçbir şey var değil, gerçek anlamda hiçbir şey bilinemez diye düşünen bir düşünce biçimidir. Nihilistler hiçbir şeyin gerçek olmadığı düşüncesinden başka her şeyi reddeder. Onlara göre irade özgürlüğü yoktur, demokrasi yoktur, tanrı yoktur, ahlak yoktur, mutlu son yoktur, tarih yoktur, geçmiş yoktur, bilgi yoktur yani onlara göre hiçbir şey yoktur. Tek var olan şey hiçbir şeyin olmadığını savunan düşünce biçimleridir. Bu da Nihilizm Nedir? tanımını anlatmaya yetmektedir.
Nihilizm değerler felsefesi, varlık felsefesi ve bilgi felsefesi ile alakalı bir düşüncedir. Nihilizm hedef aldığı felsefeye göre belli düşünce yapıları geliştirmiştir. Mesela bilgi felsefesi için tüm bilgiler aldanmadan ibarettir. Bilgi aslında yoktur demektedirler. Bilgiyi inkâr eden bu düşünce, değerler felsefesi için ise insanların davranışlarını değerlerini belirleyen ahlak veya toplumsal kuralların değerli olmadığını düşünmektedir. Değerlerin sadece insan zihnindeki aldanma olduğunu ifade ederler. Bunun yanında varlık felsefesi içinse hiçbir varlık ve hiçbir şey yoktur demişlerdir.
Burada hemen akıllara şu gelir. Sokrates’in düşünce biçimi; ”Düşünüyorum o halde varım.” Bu düşünceyi savunanlar, düşünceyi savunmak için kendileri var olmalı ki bu düşünceyi savunabilsinler. Kendileri yok ise bu düşünceyi nasıl savunabilirler? Kendilerini dahi inkâr ediyorlarsa kendileri bir varlık değilse, bu düşünce biçimi var olmayan bir şey tarafından üretildiyse bu düşünce o halde nasıl var olabilir? Bu düşünce de yok ise o halde böyle bir şeyin varlığından nasıl söz edilebilir?
Nihilizm Nasıl Ortaya Çıktı?
Nihilizm; 19 yüzyıl da iken Rusya’da; genç kitleler tarafından kabul edilmiş ve yayılmış bir düşüncedir. Latince ismi anlamını oluşturmaktadır. Nihil latincede hiç anlamına geldiği için Nihilizm ismi verilmiştir. Günümüzde ise birçok alt alana yayılmıştır ve birçok alanda kullanılmaktadır.
Daha sonraki yıllarda gerek Rusya’da gerek dünyada gelişen siyasi ve sarsıntılı zemin bu düşünce biçiminin yaygınlaşmasını sağlamıştır. Öyle ki dünya yönetim anlayışı değişiyordu. İmparatorluk birer birer yok oluyor onun yerine farklı yönetim stilleri gün yüzüne çıkıyordu. Dünyada bir karmaşa söz konusu iken gençler hiçbir şeyi kabul etmeyip ”Aslında bunların hiçbiri yok.” düşünce yapıları Nihilizm düşüncesinin yayılmasını sağlamıştır.
Nihilizm: tüm bunlar açısından bakıldığında ahlaki güçleri ve değerleri saymayan, mevcut düzene ve kurallara karşı çıkan, iradeyi yok sayıp ona boyun eğmeyen görüşlerin genel adı durumundadır.
Nihilizm asıl temelinde yararcılık ve bilimsel yararların olmasını gerektiğini savunur. Toplumu konu alan bilimleri, felsefeyi reddeder. İnsanın içinde yaşadığı toplumun kurallarını ve düzeni kabul etmez baş kaldırmayı savunur. Yönetime, devlete, aile otoritesine, dine ve tüm düzene isyan eder. Bunları kabul etmez. Kendilerince yalnızca bilimsel doğruların baz alınması gerektiğini savunsalar da bu düşünce biçiminin insan sorunlarını tek başına çözemediğini de kabul ederler.
Nihilizm Tarihsel Durumu
Rus çarı olan II. Alexander hükümdarlığı zamanında ortaya çıkmıştır. Bir nevi II. Alexander hükümdarlığına başkaldırı olarak doğmuş ve yaygınlaşmıştır. Şüpheci temellere dayanan bir anlayışa sahiptirler. Nihilizm kelimesi ilk olarak Rus edebiyatında Nedejin makalesinde Puşkin için kullanılmıştır. Toplumsal düzeni ve toplum varlığını, devlet düzenini yok saydığı için devletler tarafından tepkilere neden olmuştur.
Zaman geçtikçe 1860 ve 1870 yıllarında bu düşünceye sahip kişiler geleneklere, aile otoritesine, devlete başkaldıran sorunlu, başına buyruk inatçı, bakımsız kişiler olarak görülmeye başlandılar. Bu düşünce II. Alexander’in öldürülmesi sonucunda özgür kalan ve rahat bir ortam bulan yer altı örgütlerinin düşünce biçimi oldu. Böylece bundan sonraki zaman diliminde adı sık sık suç örgütleri ve düzene baş kaldıran kişiler tarafından kullanılır oldu.
