Kaynakların Ülke Ekonomisindeki Yeri

Toprak, orman, maden ve su; doğal kaynaklara örnektir. Doğal kaynaklar, insanların herhangi bir müdahalesi olmadan kendiliğinden oluşmuştur. Yukarıdaki örneklerde fark ettiğiniz gibi insanlar doğal kaynakları ihtiyaçlarını karşılamak için kullanırlar. Ülkemiz doğal kaynaklar bakımından zengin bir ülkedir. Doğal kaynakların üretim süreçlerinde kullanılması ve insanlar tarafından tüketilmesi ekonomik faaliyetlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır.

---

Ülkeler kendi kaynaklarını kullanarak üretim yaparlar. Üretim sonucu elde edilen ürünlerin bir kısmı o ülkede yaşayan insanların ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılır. Bir kısmı ise yurt dışına satılarak ülke ekonomisine katkı sağlanır. Ülkemizde ekonomik faaliyet çeşitliliği fazladır. Bunun sebepleri şunlardır:

• Yeryüzü şekillerinin çeşitlilik göstermesi,
• Üç farklı iklim tipinin görülmesi,
• Dört mevsimin belirgin olarak yaşanması,
• Gelişmiş ulaşım ağının olması,
• Yer altı ve yer üstü su kaynaklarının zenginliği,
• Göreceli konumu sebebiyle önemli geçiş yolları üzerinde bulunmasıdır.

Bir ülkenin sahip olduğu kaynaklar, o ülkede yapılan ekonomik faaliyetleri etkiler. Örneğin, ada ve yarımada ülkelerinde yaşayan insanların önemli bir kısmı genellikle balıkçılık faaliyetleriyle geçimlerini sağlar. Orman varlığının fazla olduğu ülkelerde yaşayan insanlar, ormancılık yaparak veya orman ürünlerine bağlı sanayi tesislerinde üretilen ürünleri satarak geçimlerini sağlar. Şimdi sahip olduğumuz kaynaklarla ülkemizde yapılan ekonomik faaliyetler arasındaki ilişkiyi ve bunun ülke ekonomisindeki yerini ve önemini inceleyelim.

Toprağımız

---

Canlılara yaşama ortamı sağlayan yer kabuğunun yüzey bölümüne toprak adı verilir. Toprak, yaşamımızı sürdürmek için önemli bir kaynaktır. İnsanlar, toprağı kullanarak çeşitli ekonomik faaliyetler yaparlar. Toprak kullanılarak en fazla yapılan ekonomik faaliyet tarımdır. Üç farklı iklim tipinin görülmesi, toprağın verimli olması ve su kaynaklarının bol olması ülkemizde tarımın gelişmesini ve yetiştirilen ürünlerin çeşitli olmasını sağlamıştır. Tarım, ülkemizde yaşayan insanların önemli bir kısmı için geçim kaynağıdır. Aynı zamanda tarım faaliyetleri sonucunda elde edilen ürünler, tarımla uğraşmayan diğer insanların da gıda ihtiyacını karşılar.

Toprak üzerinde yapılan ekonomik faaliyetlerden biri de seracılıktır. Tarım ürünlerini, uygun koşulları oluşturarak mevsimi dışında üretmeye seracılık adı verilir. Bir yerde seracılık yapılabilmesi için kış sıcaklıklarının yüksek, güneşli gün sayısının fazla olması gereklidir. Çiftçiler, saydam cam veya naylonla kapalı bir alan oluşturup bu alanda istedikleri ürünlerin üretimini yaparlar. Bunun sonucunda ürünlerin daha hızlı yetiştirilmesi sağlanır.

Hayvancılık ülkemizde yapılan ekonomik faaliyetlerden biridir. Bu ekonomik faaliyeti yapmak için topraktan yararlanılır. Ülkemizde yapılan hayvancılık faaliyeti örneklerini inceleyiniz.

Tarım ve hayvancılık faaliyetleri sonucunda üretilen ürünlerin bazıları sanayide ham madde olarak kullanılır. Toprak ve kum da sanayide ham madde olarak kullanılmaktadır. Yer kabuğunun bazı bölgelerinde doğal etkenlerle oluşan, ekonomik yönden değer taşıyan minerallere maden denir. Madenlerin yer altından çıkarılması faaliyetine ise madencilik adı verilir. Madenler, ülkeler için önemli bir kaynak olup toprak altından çıkarılır. Ülkemiz, yer altı kaynakları bakımından oldukça zengindir. Bu nedenle madencilik ülkemizde yapılan önemli bir ekonomik faaliyettir. Ülkemizdeki insanların bir kısmı maden ocaklarında çalışarak geçimlerini sağlamaktadır. Demir, bakır, bor, krom ve boksit ülkemizde çıkarılan madenlere örnektir.

Yer altından çıkarılan madenler sanayide ham madde olarak kullanılmaktadır. Örneğin; Sivas Divriği’de çıkarılan demir madeni Karabük’teki demir-çelik fabrikasında, Artvin Murgul’da çıkarılan bakır madeni aynı yerde bulunan bakır işleme fabrikasında, Elazığ Guleman’da çıkarılan krom madeni aynı yerde bulunan ferro-krom tesislerinde, Konya Seydişehir’de çıkarılan boksit madeni aynı yerde bulunan alüminyum fabrikasında işlenmektedir. Bu fabrikaların varlığı ülkemizdeki insanların bir kısmına istihdam olanağı sağlar. Fabrikalarda işlenen madenler birçok ürünün yapımında kullanılmaktadır.

Ormanlarımız

---

Ülkemizin önemli kaynaklarından biri ormanlardır. Ağaçların sık veya seyrek ancak kesintisiz bir örtü oluşturduğu alana orman adı verilir. Ormancılık; ormanların bakımı, yeniden yetiştirilmesi, orman ürünlerine ve hizmetlerine olan ihtiyaçların karşılanabilmesi amacıyla yapılan faaliyetlerin tümüdür.

Ormancılık, ülke ekonomisi için önemli bir ekonomik faaliyettir. Orman köylerinde yaşayan insanlar ormancılık yaparak geçimlerini sağlamaktadır. Ormanlar, bireylerin temel ihtiyaçlarını karşılayan birçok ürünün kaynağıdır.

Ormanları yalnızca ekonomik faaliyet amacıyla kullanılan bir kaynak olarak görmemek gerekir. Ekonomik faaliyetlere ham madde sağlamanın dışında ormanların başka birçok faydası bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Havadaki karbondioksit miktarını azaltıp oksijen miktarını artırarak havayı temizler. Böylece hava kirliliğini önler.
• Doğal afet olan sel ve erozyonu önler.
• Yabani hayvanlara barınak olur.

Tüm bunlardan dolayı ormanları korumalı, ormanlarda ateş yakmamalı ve boş arazileri mümkün olduğunca ağaçlandırmalıyız.

Sularımız

---

Su, bizler için vazgeçilmez bir yaşam kaynağıdır. Günlük yaşamımızı sürdürmek için suya ihtiyacımız vardır. Aynı zamanda su ekonomik faaliyetler için de önemli bir kaynaktır. Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olması, yer altı suları açısından zengin olması, ülkemiz topraklarında birçok akarsu ve göl bulunması bu faaliyetleri çeşitlendirmektedir.

İnsanlarımız

---

Ülkemiz için önemli kaynaklardan biri de insandır. Çünkü ekonomik faaliyetler, insanlar tarafından yapılmaktadır. Örneğin ülkemizdeki bireyler tarım, sanayi ve hizmet sektöründe çalışarak ülke ekonomisine katkıda bulunurlar.

Ülkemizdeki insanların önemli bir kısmı hizmet sektöründe çalışarak ekonomik faaliyetlerde bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Öğretmenler, öğrencilere ders anlatarak eğitim faaliyetine katkıda bulunurlar.
• Polis ve askerler, ülkemizin güvenliğini sağlarlar.
• İnşaat mühendisleri ve mimarlar güvenli binalar yaparak insanların konut ihtiyacının karşılanmasını sağlarlar.
• Şoförler, insanları bir yerden başka bir yere götürerek ulaşım faaliyetine katkıda bulunurlar.

---