İşletme Türleri | İşletmelerin İşleyişleri Bakımından Sınıflandırılması
Bir ticari işletme kurma düşüncesi olan kişi ya da kişiler üçüncü ünitede açıklandığı benzeri fizibilite çalışması yapar ve iş planı hazırlarlar. Burada önemli olan işletmenin hangi tür etkinlikte bulunacağıdır. Etkinlik konuları bakımından işletmeler sekiz grupta toplanabilir.
a. Tarım İşletmeleri
Çiftçilik, hayvancılık, balıkçılık ve ormancılıkla uğraşan işletmelerdir. Bu işletmeler tarımsal ürünleri yetiştirir veya yetiştirilmiş olanları işleyerek daha farklı biçimlere dönüştürür. Balık çiftlikleri, tavuk çiftlikleri, konserve ve salça fabrikaları bu türdeki işletmelere örnek olarak verilebilir.
b. Sanayi İşletmeleri
Madencilik, imalat sanayi, elektrik, su, petrol sanayi alanlarında çalışan işletmelerdir. Bu işletmeler; ham maddeleri işleyerek daha önce üretilmiş ürünlerin şeklini değiştirerek veya başka bir işlev görmek üzere ürünlerin birçoğunu bir araya getirip montajını yaparak yeni bir mal ortaya çıkarır. Otomobil fabrikaları, dayanıklı tüketim malı üreten fabrikalar, imalathaneler, kömür çıkartan işletmeler bu türe örnek verilebilir.
c. İnşaat Sanayii ile Uğraşan İşletmeler
Konut, fabrika, baraj, yol, köprü vb. inşaat işlerini yapan işletmelerdir. Müteahhitlik ve taşeron firmaları bu türe örnek verilebilecek işletmelerdendir.
ç. Ticaret İşletmeleri
Gıda, hazır giyim, elektronik, dayanıklı tüketim malı benzeri malların ticaretini yapan işletmelerdir. Bu işletmeler herhangi bir malı üretmez. Üretim işletmelerinin ürettiği malların toptan veya perakende dağıtımını, tür ve tip yönünden bir araya getirilmesini, taşınmasını, korunmasını, depolanmasını, tüketicilere ya da başka işletmelere sunulmasını gerçekleştirir. En çok görülen işletme türüdür.
Örneğin bakkal dükkânı, süpermarket, kırtasiye dükkânı, manav vb.
d. Ulaştırma ve İletişim İşletmeleri
Kara, deniz ve hava taşımacılığı ile posta, radyo, televizyon, telefon ve basın alanında çalışan işletmelerdir. Örneğin şehirler ve ülkeler arası insan taşımacılığı yapan otobüs firmaları, Türk Hava Yolları, cep telefonu operatörleri, özel televizyon ve basın işletmeleri vb. başlıca ulaştırma ve iletişim işletmeleridir.
e. Finans İşletmeleri
Banka, bankerlik, sigorta vb. alanlarda çalışan işletmelerdir. Bu işletmeler ödeme ve kredi ilişkilerindeki hizmeti ve prim karşılığı riskten korumayı üstlenir. Özel bankalar, kamu bankaları, sigorta şirketleri gibi.
f. Serbest Meslek ve Diğer Hizmet İşletmeleri
Muhasebe, tıp, hukuk, danışmanlık, turizm vb. alanlarda hizmet üretimi yapan işletmelerdir. Özel muhasebe büroları, muayenehaneler, tur operatörleri, hukuk hizmeti veren avukatlık büroları ile lokantacılık, berberlik, terzilik, komisyonculuk vb. işletmeler bu kategorideki işletmelerdendir.
g. Kiralama İşletmeleri
Taşınır veya taşınmaz malları kiraya veren işletmelerdir. Örneğin emlakçılar başlıca kiralama işletmeleridir.
