Kavramların anlamları etimolojik olarak türediği kelimenin lügat manasıyla yakından ilgilidir.
Köken olarak Arapça “kalb” kökünden gelen inkılâp sözcüğü, bir hâlden başka bir hâle dönüşmek demektir. Bu kelime Fransızcada “revolution”, Almancada “umwaelzung, İngilizcede “revolution” kelimelerinin karşılığıdır. Hukukçular, sosyologlar, tarihçiler değişik tanımlamalar yapmakta iseler de genel olarak, köklü ve kuvvet yoluyla ani bir değişimi esas kabul etmektedirler.
İnkılâp köklü bir değişimi ifade eder: Türk hukuk lügatinde ise inkılâp; “Bir milletin sahip olduğu siyasi, sosyal, askerî alanlardaki kurumların devlet eliyle makul ve ölçülü metotlarla köklü bir şekilde değiştirilerek yenileştirilmesidir”.
İnkılâplar; Sanayi İnkılâbı, Kültür İnkılâbı, Bilim İnkılâbı, Sosyal İnkılâplar gibi çeşitli alanlarda olabilir. İnkılâp sözcüğü gelişmeye, tekâmüle doğru bir değişikliği ifade eder. Bir başka tanıma göre de inkılâp; Tüm kurumları, devlet biçimi ve sosyal yapısı, ekonomik ilişkileri eskimiş, yaşam biçimi gelişemeyen bir sosyal-ekonomik-siyasi düzenin ani olarak yıkılıp, yerine yeni bir dünya görüşünün ürünü olan gelişme, yaşama imkânı bulunan bir düzenin kuvvet yoluyla gelmesidir.
İnkılâp bir kadronun yönettiği hâlk hareketidir. İnkılâbın toplum tarafından kabul edilip benimsenmesi ve savunulması gerekir. İnkılâplar, üç aşamada gerçekleşir. Birinci aşama hazırlık aşamasıdır. İkinci aşama aksiyon safhasıdır. Üçüncü aşama ise yeniden düzenleme safhasıdır. Birinci aşama mevcut otorite ve sistemdeki bozukluklara karşı, muhâlif fikirlerin ortaya atıldığı dönemdir. Bu dönemi toplumdaki düşünürler, aydınlar hazırlar.
İkinci aşamada, yapılmak istenen değişiklikler yoğun bir şekilde uygulamaya konulur. İnkılâplardan önceki ihtilâl aşamasını oluşturur. Türk İnkılâbı’nın aksiyon safhası 1919-1923 yılarını kapsar. Bu safha Türk İnkılâbı’nda, Fransız ve Bolşevik ihtilâllerine göre kansız gerçekleştirilmiştir.
Üçüncü aşama ise yeni sisteme uygun olarak gerçekleştirilen siyasi, toplumsal ve ekonomik değişimlerin ve yeni kurumların oluşturulduğu dönemdir. Bu aşamada artık inkılâp başarılmıştır.
