Kavramlar ifade ettikleri varlıkları ve bu ifade ettikleri varlıkların ortak özelliklerini belirtir. Bir kavram, içine aldığı nesneleri ve varlıkları tamamen kaplıyorsa yani kavranılan tüm nesne ve varlıklara o varlığın kaplamı adı verilir. Aşağıdaki örneği ve görselleri inceleyelim.
Bir kavramın kaplamını meydana getiren tüm varlıkların ortak özelliklerini belirtmesine ise içlem adı verilir. İçlemi, bir kavramın kendi bünyesinde taşıdığı özelliklerin toplamı olarak da ifade edebiliriz. En özel ifadeler, genel ifadelere göre daha çok içleme sahiptir. Aşağıdaki örneği ve görseli inceleyelim.
“Çikolatalı pasta” kavramı kendi bünyesinde “çikolatalı olma”, “hamur işi olma”, “cansız olma” ve “varlık olma” benzeri birçok özellik barındırmaktadır. Benzer şekilde “Türkiyeli” kavramı bünyesinde “Türkiye’de yaşama”, “insan olma”, “canlı olma” ve “varlık olma” benzeri birçok özellik barındırır. Tüm bu özellikler bu kavramların içlemidir.
Bir kavramın kaplamı ve içlemi birbirleriyle ters orantılıdır. Çünkü kavramın kapsamına giren varlık sayısı arttıkça bu varlıkların birbirleri ile olan benzerlikleri azalacaktır. Bu benzerlikler o varlıkların içlemini oluşturur.
İçlem – kaplam ilişkisini aşağıdaki şemada daha iyi görebiliriz.
Yukarıdaki diyagramda “varlık” kavramının kaplamında canlı, hayvan, kedigiller, aslan kavramları yer alıyor. Yani varlık, kaplamı en fazla olan kavramdır. İçlem açısından ise aslan, aslan olmakla beraber hem kedigiller, hem hayvan, hem canlı, hem de varlıktır. Yani aslan, içlemi en fazla olan kavramdır.
