Her insan normal yaşantısı içerisinde karşılaştığı sorun ve problemlere çözüm üretebilmek durumundadır. Bu sorun ve problemlerin sınıflandırılması ve analiz edilmesi çözüm sürecini daha verimli ve hızlı hale getirecektir. Bu analiz ve yaklaşım belirli düşünce yöntemleri ile gerçekleşebilir. Hayatın herhangi bir ortamında karşılaşılan problemlerin aşamalandırılması ve analiz edilmesi ancak analitik düşünme becerisi ile sağlıklı gerçekleşebilir.
Analitik düşünme kavramını özellikle iş ilanlarında görmekteyiz. İş ilanı yayınlayan her işerenin çalışmak istediği personelinde kesinlikle aradığı özelliktir analitik düşünme becerisi. Bu kadar önemli bir kavramı enine boyuna inceleyip uygulanma alanları ve yöntemlerini inceleyelim.
Analitik düşünme becerisi doğuştan başlayan bir yetenek değildir. Ruhsal bir beceri olarak sonradan kazanılabilecek bir yetenektir ve unutmadan varlığı mükemmel olan bu becerinin aşırı olması hayatı yaşanmaz hale getirebilir.
Analitik Düşünme Nedir?
Analitik düşünme kişilerin karşılaştığı problemleri hızlıca çözüme kavuşturmasına olanak sağlayan düşünme yöntemidir. Metodolojik incelemeye yarayan, karmaşık ve çözülmesi zor görünen problemleri tek tek ele alarak aşama aşama çözüme kavuşturabilen bir yaklaşımdır. Analitik düşünme yöntemi “bir bütünü anlayabilmenin en kolay yolu onu oluşturan küçük parçaları incelemektir” bakış açısını savunur.
Analitik beceriler bazı alt becerileri de kapsamaktadır. Bunlar; problemleri küçük parçalara ayırabilme, bilgi toplama, analiz etme, inceleme yapma, karar verme ve problem çözme teknikleri becerileri olarak sınıflandırılabilir.
Analitik düşünme becerisi kazanabilmek için öncelikle yukarıda ki becerilere sahip olmak gerekmektedir. Bu becerilere sahip olmak demek kişinin güçlü bir yön kazandığı anlamına gelir. Genel başarı ve verimliliğin artması öncelikle günlük hayatta problem çözme becerilerinin analitik düşünme yöntemleri ile pekiştirilmiş olması ile mümkündür.
Teknik olarak analitik düşünme özelliklerini sanırım anladık. Günlük hayatta düşünme, konuşma, tartışma, yorumlama gibi eylemleri gerçekleştirirken, analitik düşünmek hem çözüm sürecini verimli hale getirir hemde sunulan çözümlerin ve verilen kararların kalitesini arttırır.
Analitik düşünme ne demektir?
Yetenekler çocuklukta kendini göstermeye başlar ve çocuklarının gücünü fark eden zeki ebeveynler onları geliştirmeye katkıda bulunurlar. Bir yanıt, beynin sol yarım küresinin teknik düşünme, mantık ve aklın duyuları üzerindeki egemenliğinden sorumludur. Analitik düşünme bir düşünme sürecidir.
- Gerçeklerin ve olayların dikkatli analizi;
- Mantıksal zincirler oluşturma yeteneği;
- Büyük bir veri akışında temel verileri ayırabilme yeteneği;
- Gözden geçirme perspektifi;
- Fikirlerin açık ifadesi;
- Tavsiyeler dizisi.
Psikolojide analitik düşünme
Psikolojik düşünme işlemleri zihinsel bir özelliktir ve bir kişinin çevresindeki nesnel gerçeklikle öznel bağlantısını yansıtır. Tartışma ve analitik düşünme, derin bilgiye dayalı, zaman ve aşamalarla karakterize edilen tutarlı mantıksal düşüncenin alt nicelikleridir:
- Bir olayı, durumu, sorunu “taramak” veya anlamak. Bu aşamadaki en önemli bileşen, sorunları çözmek için yüksek motivasyondur.
- Seçenekleri, işlem bilgilerini ve belirli görevleri görüntüleyin. Çözüm için tüm olası parametreler tanımlanmıştır.
- Hipotezlerin aday gösterilmesi.
- Sorunu çözmenin yolları: Önceden bilinen algoritmaları kullanın veya yeni bir çözüm oluşturun.
- Uygulama Süreci (Pratik Eylem).
- Hipotezlerin test edilmesi.
- Sorun etkili bir şekilde çözülemezse bir ayrılık dönemi ve yeni çözümler aranır.
Analitik ve eleştirel düşünme
Analitik düşünme kaliteye (her zaman değil) kritik olarak eklenebilir. Eleştirel düşünme, analistin fikirlere, kararlara nesnel olarak bakmasına, zayıflıklara bakmasına ve varsayımları ve gerçekleri test etmesine yardımcı olur. Aşırı gelişmiş eleştirel düşünme ile, insanların eksikliklerini, kararlarını ve görüşlerini objektif olarak değerlendirmelerini, uygulamalarını ve bunlara ulaşmalarını engeller.
Analitik ve mantıklı düşünme
Analitik düşünme, mantıksal düşünme ile yakından ilgilidir ve mantıksal zincirlerin ve ilişkilerin inşası da ona dayanır. Bilim adamları, analitik düşüncenin soğuk-mantıksal düşünmeye eşdeğer olduğunu düşünüyor. Herhangi bir düşünce süreci, hem iç mekanizmalardan hem de dış faktörlerden oluşan hassas ve karmaşık bir süreçtir. Mantıkla birlikte analitik düşünme, bir kişiye şu konularda yardımcı olur:
- Kuralların belirlenmesi;
- Olayların ve süreçlerin gelişimini ima eder;
- Eşzamanlı çalışma olmadan nesneler arasında amaçlanan bağlantıları kurmak;
- Sonuçları teorik olarak yazılı veya sözlü olarak doğrular.
Analitik düşünce nasıl geliştirilir?
Analitik zihin, diğer herhangi bir doğal özellik veya yetenek gibi, belirli bir “noktada” kalmamalıdır – doğumdan gelen yeteneği geliştirmek gerekir. Meşhur söz: “Başarı, yeteneğin% 1’i ve işin% 99’u” analitik becerilerin gelişimi için de geçerlidir. Bir birey analitik düşünceyi “geliştirmeyi” hedeflediğinde, önemli kademeler vardır. İlk aşamada:
- Çapraz bulmacaları, taranmış kelime bulmacalarını çözmek;
- Kahramanların eylemleri, motivasyonları ve güdüleri hakkında dedektif hikayeleri okumak;
- Kelime oyunları;
- Dama veya satranç – analiz geliştirmenin iyi bir yolu.
Analitik düşünme için alıştırmalar
Analitik beceriler çocukluktan itibaren gelişmeye başlar. “Matematiksel” zihniyete sahip bir çocuk için, bulmacaları, yanlışları, resimlerdeki farklılıkları çözmek, nesneleri aramak için ebeveynlerin desteği çok yararlıdır. Sol hemisfer ve analitik becerileri geliştirmek için her yaşta egzersiz yapmak mümkündür:
- Mantıksal problemlerin çözümü.
- Programlama öğrenimi.
- Bir hedef oluşturun ve bir algoritma kullanın:
- Eksiksiz veri toplama;
- Çözüm ve geliştirme seçenekleri, hipotezlerin açıklanması;
- Hedefe ulaşmak: alınan kararlar temelinde hareket etmek.
