Melek okuldan eve geldikten sonra öğrendiği bilgileri tekrarladı. Sofranın kurulmasına yardım etti. Ailece yedikleri akşam yemeğinin ardından haberleri izlemeye başladı. Spikerin sunduğu aşağıdaki haber Melek’in oldukça ilgisini çekti.
Televizyondaki haberi duyan Melek, Uzungöl’ün nasıl oluştuğunu merak etti. Bununla ilgili babasına “Uzungöl nasıl oluşmuştur?” sorusunu yöneltmesine rağmen yeterli bir cevap alamadı. Babası da kendisine “Yarın bu soruyu öğretmenine sorman daha iyi olur. Öğretmenin seni doğru bir şekilde yönlendirir.” dedi. Bu düşünce Melek’in de hoşuna gitti.
Ertesi gün Melek, merak ettiği soruyu öğretmenine sordu. Öğretmeni, Melek’e “Bu soruyu kendin araştırmalısın. Böylece öğrendiğin bilgiler daha kalıcı olur.” diye cevap verdi. Daha sonra “Bunun için öncelikle sana bilimsel araştırma basamakları hakkında bilgi vereyim. Sen de bu basamakları takip ederek bilimsel bir araştırma yaparsın.” dedi.
Öğretmeni, Melek’e bilimsel araştırma basamaklarıyla ilgili şu bilgileri verdi:
Doğru ve güvenilir bilgilere ulaşılması, sistemli ve düzenli bir araştırma yapılmasına bağlıdır. Herhangi bir konuyu, belli yöntemlerle ve sistemli biçimde inceleyerek bir sonuca ulaşmaya bilimsel araştırma adı verilir. Yaptığımız çalışmalarda bilimsel araştırma basamaklarına göre hareket edilmesi araştırma yaparken bize kolaylık sağlayacaktır. Yapacağın çalışmada aşağıdaki bilimsel araştırma basamaklarını takip edebilirsi.
Bilimsel Araştırma Basamakları
1- Araştırma Sorusunu Belirlemek
Bilimsel bir araştırma yapmanın ilk basamağı, araştırma sorusunu belirlemektir. Bilimsel araştırma yapan insanlar ilgi duydukları veya merak ettikleri alanlardan araştırma sorusu belirlemelidir. Böylece bireyler daha istekli çalışmalar yaparlar.
2- Varsayım (Hipotez) Oluşturmak
Bilimsel bir araştırmanın ikinci aşaması, belirlenen sorunun cevabı ile ilgili olarak varsayımlarda bulunmaktır. Üzerinde henüz bilimsel çalışmalar yapılarak doğruluğu kanıtlanmamış ama bilimsel çalışmalar yapıldığında doğru çıkacağı umulan düşüncelere varsayım (hipotez) adı verilir. Bu aşamada araştırma yapacak kişinin kendi önerileri yer alır. Varsayım, araştırma sorusunun geçici cevabıdır.
3- Kaynak Taraması Yapmak
Bilimsel bir araştırmanın üçüncü aşaması, belirlenen soru ile ilgili bilgi, belge ve kanıt toplamaktır. Kitap, dergi, gazete, ansiklopedi ve Genel Ağ gibi kaynaklardan konu hakkında bilgi ve belgeler toplanır. Bu aşamada kütüphaneye giderek araştırma yapılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus yararlanılan kaynakların adı, yazarı, basım yeri ve yılının mutlaka not alınmasıdır. Bu bilgilerin bilimsel etiğe uygun olarak kaynakça kısmında belirtilmesi gereklidir.
4- Bilgileri Sınıflandırmak
Bilimsel araştırmanın dördüncü aşaması, toplanan bilgileri sınıflandırmaktır. Bu aşamada araştırma sonucunda farklı kaynaklardan elde edilen bilgi ve belgeler amacına uygun olarak belli bir sıraya göre düzenlenir. Bu bilgiler değerlendirilerek varsayımların doğru mu yoksa yanlış mı olduğu tespit edilir.
5- Metin Oluşturmak
Bilimsel araştırmanın son aşaması metin oluşturmaktır. Yapılan çalışmalar sonucunda toplanan bilgi ve belgeler son kez kontrol edilir. Daha sonra bunlar düzenli ve sistemli bir metin hâline getirilir. Metin yazıldıktan sonra kaynakça hazırlanarak araştırma sonlandırılır.
Bilimsel Araştırma Örneği
Melek, öğretmeninin vermiş olduğu bilgileri kullanarak bilimsel araştırmasını hazırlar. Melek’in hazırlamış olduğu çalışmayı inceleyiniz.
1- Bilimsel araştırma sorusu olarak “Uzungöl nasıl oluşmuştur?” ifadesini belirledim. Televizyonda izlerken ilgimi çektiği için bu soruyu severek araştıracağımdan emindim. Bu nedenle araştırma sorumu belirlemek benim için hiç zor olmadı.
2- Araştırma sorumu belirledikten sonra gölün oluşumuyla ilgili varsayımlarda bulundum. Bunlar şu şekildedir:
- varsayım: Uzungöl, dünyanın oluşumu sırasında kendiliğinden meydana gelmiştir.
- varsayım: İnsanlar, akarsuyun önünü toprakla kapatarak suyun birikmesini sağlamıştır.
- varsayım: Bir doğa olayı sonucunda akarsuyun önünün kapanması ve buraya suyun birikmesi sonucuyla oluşmuştur.
3- Üçüncü aşama olan kaynak taraması için kütüphaneye gitmeye karar verdim. Babam beni mahallemizde bulunan kütüphaneye götürdü. Kütüphanede bulunan görevli, araştırma sorum ile ilgili ansiklopedi, süreli yayın, bilimsel kitaplar bulmam konusunda bana yardımcı oldu. Bu kaynaklardan benim için gerekli olan bilgi ve belgeleri belirledim. Kütüphane görevlisi bunların fotokopilerini çekerek bana verdi. Kütüphanede bir de Genel Ağ bağlantılı bilgisayar bulunmaktaydı. Buradan araştırma sorum ile ilgili bilgi topladım. Uzungöl ile ilgili görseller buldum. Kaynak taraması yaparken yararlandığım kaynakların isimlerini kaynakça kısmında kullanmak üzere not ettim.
4- Dördüncü aşamada edindiğim bilgileri sınıflandırarak sıraya koydum. Yapmış olduğum araştırmada “Bir doğa olayı sonucunda akarsuyun önünün kapanması ve buraya suyun birikmesi sonucuyla oluşmuştur.” varsayımının doğru olduğunu tespit ettim. Diğer varsayımların ise yanlış olduğunu anladım.
5- Son aşamada ise sınıflandırdığım bilgileri bir dosya kâğıdına yazarak metnimi oluşturdum. Metnimi oluştururken kullandığım kaynakların adını, yazarını, basım yerini ve basım yılını kaynakçaya yazıp bilgilerin asıllarını da korumaya özen göstererek bilimsel etiğe uygun davrandım.
Melek’in Bilimsel Araştırması
Uzungöl Nasıl Oluşmuştur?
Uzungöl, Trabzon ilimizin Çaykara ilçesinde bulunan doğal bir göldür. Hemen kıyısında bulunan köy, ismini bu gölden almıştır. Uzungöl, turistik bir yer olup çevresindeki doğal güzellikler ile bir bütün oluşturur. Göl Trabzon’a 100 kilometre, Çaykara ilçesine ise 20 kilometre uzaklıktadır. Gölün çevresi sık ormanlarla kaplıdır. Bölgede yaşanan heyelan sonucunda toprak ve kayalar, Haldizen Deresi’nin önünü kapatmıştır. Derenin önü kapanınca burada su birikmeye başlamış ve göl oluşmuştur. Göl, doğal bir olay sonucunda meydana gelmiştir. Gölün oluşumunda insan faktörü etkili olmamıştır.
Bilimsel araştırma sorumla ilgili metini oluşturduktan sonra kaynakça kısmını aşağıdaki gibi hazırlayarak çalışmamı tamamladım.
KAYNAKÇA
- https://www.caykaragazetesi.com/mahalleler/uzungol-beldesi-mahallesi-10775/
- Ustaoğlu, R. (2009). Uzungöl ve Uzungöl ÖÇK Bölgesi İçinde Yer Alan Birçok Gölün Limnolojik Özellikleri (Proje No: 104Y183). Ankara: TÜBİTAK.
