Telif ve Patent Hakkı

Bir aleti, bir aygıtı veya bir yöntemi ilk kez bulma işine buluş (icat), yeni bir buluş ortaya koyan kişiye ise mucit (buluş yapan) adı verilir. İnsanlar, mevcut bilgi birikimleri ve deneyimlerinden yararlanarak daha önceden bilinmeyen yeni bir ürün ortaya koyabilirler. Buluş yapan insanın, buluş konusu ürününü belirli bir süre üretme, kullanma ve satma hakkına patent hakkı denir. Devletimiz tarafından yeni bir buluş yapan kişilere patent belgesi verilir.

Bu belge, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından patent tescili yapılarak verilmektedir. Bu kurumun amaçlarından bazıları şunlardır:

• Yaratıcılığı ve yeniliği teşvik ederek ülkemizin ekonomik ve teknolojik gelişimine katkıda bulunmak,
• Sanayi mülkiyet bilincini ve bilgisini ülke geneline yaymak, ilgili kesimlerle iş birliğini geliştirmektir.

Sizler de ilerde öğrenim hayatınız boyunca öğrendiklerinizden faydalanarak yeni bir buluş ortaya koyabilirsiniz. Bu durumda Türk Patent ve Marka Kurumuna başvurarak buluşunuz için patent belgesi alabilirsiniz. Bu aşamada yapmanız gerekenlerle ilgili yanda ana sayfası verilen Genel Ağ adresini ziyaret edebilirsiniz.

Düşünce ve sanat eserleri uzun uğraşlar verilerek ortaya çıkar. İnsanlar bunun için vaktini, emeğini ve parasını harcar. İnsanların her türlü fikri ve emeği ile meydana getirdiği bilgi, düşünce, sanat eseri ve ürününün kullanılması ve kopyalanması ile ilgili hukuken sağlanan haklara telif hakkı adı verilir.

Üretilen eserin kiralanması, çoğaltılması, radyo ve televizyonlarda yayınlanması telif hakkı kapsamındadır. Telif hakkıyla birlikte eseri ortaya koyan kişi veya kuruluşlar, eserle ilgili ekonomik hakları elinde bulundurmuş olurlar. Bunun yanında eserin sahibi olduğunu iddia etme ve esere verilebilecek zararları engelleme hakkına da kavuşurlar. Bu sayede eser üzerinde hakkı olmayan kişilerin, eser üzerinden haksız kazanç sağlamaları engellenebilir.

Telif hakkı olan ürünlerin üzerinde © sembolü yer almaktadır. Üzerinde bu sembolün bulunduğu ürünler, kanunlarla koruma altına alınmıştır.

Kitap, CD, DVD gibi süresiz yayınların üzerlerinde bulundurulması gereken baskılı etikete bandrol adı verilir. Bandrol, fikir ve sanat eserlerinin izin alınmadan çoğaltılmasını ve kopyalanmasını engellemek için bu eserlerin üstüne yapıştırılır. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından telif ödemelerini ve eserlerin tescillerini kontrol altına almak için verilmektedir. Üzerinde bandrol bulunan ürünlerden devletimiz belirli bir oranda vergi almaktadır. Bilinçli bir vatandaş olarak üzerinde bandrol olmayan ürünleri satın almamalıyız. Bandrolsüz ürün satan yerleri veya kişileri en yakın güvenlik birimlerine bildirmeliyiz.

Günümüzde yasal yollar dışında çoğaltılan ve satılan kitap, CD, bilgisayar yazılımı ve oyunları, sinema filmleri gibi bandrolü olmayan ürünlere korsan yayın adı verilmektedir. Korsan yayınları çoğaltan, satan ve dağıtan kişiler elde ettikleri kazançtan devlete vergi vermezler ve ülke ekonomisini kayba uğratırlar. Unutulmamalıdır ki bu kişiler eser sahiplerinin emeklerini çalmaktadırlar. Korsan ürün almak, eser sahibinin yasalarla korunan haklarının çiğnenmesi anlamına gelmektedir. Bilinçli bir vatandaş, telif ve patent hakkı saklı olan ürünleri yasal yollardan temin eder ve her ne sebeple olursa olsun korsan ürünleri satın almaz.