Yüzyılın Beyin Cerrahı Prof. Dr. Mahmut Gazi Yaşargil Kimdir? Hayatı
Prof. Dr. Mahmut Gazi Yaşargil, 6 Temmuz 1925 tarihinde babasının kaymakamlık görevi yaptığı Diyarbakır’ın Lice kasabasında doğdu. Lise öğrenimini Ankara Atatürk Lisesinde tamamladıktan sonra Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesine girdi. 1943’te Almanya’da Friedrich Schiller (Fridrih Şiller) Üniversitesinde tıp tahsiline devam etti. Mart 1945’te İsviçre’deki Basel (Bazıl) Üniversitesine geçti ve 1949’da mezun oldu. 1953’te Zürich (Zürih) Üniversitesinde beyin cerrahisi kliniğinde uzmanlığını yaptı.
1960 yılında doçent, 1965 yılında profesör, 1973’te ordinaryüs profesör olup özdeş klinikte 1993 yılına kadar yöneticilik yaptı. Zürih Üniversitesi Beyin Cerrahisi Kliniğinde rutin beyin cerrahisi çalışmaları yanında pek çok başarılı ameliyat yaptı.
Ekim 1965-Aralık 1966 tarihleri arasında Amerika’da Burlington-Vermont (Börlingtın-Vermant) Üniversitesinde hayvan laboratuvarında mikrovasküler cerrahi öğrendi ve bu tekniği ilk defa hayvan beyin damarlarında uyguladı. Ocak 1967’de Zürih Beyin Cerrahisi Kliniğine dönüp mikrotekniği ve sisternal açılım yöntemini tüm beyin ve omurilik cerrahisinde kullanmaya başlanmasıyla nöroşirurjide yeni bir çağ açıldı.
Zürih’de mikrocerrahi laboratuvarını kurup 1968-1993 yıllarında beş kıtadan 3000’den fazla cerraha mikrocerrahi tekniği öğretildi. Yaşargil tarafından pek çok mikrocerrahi aletin tasarımlanması ya da yeniden tasarımın yapılması sonucu mikrocerrahi nöroşirurjide yaygın bir şekilde uygulanmaya başlanmıştır.
Prof. Dr. Yaşargil’in icatları arasında; kızının adını verdiği, beyin loplarını açmada kullanılmakta olan “otomatik Leyla ekartörü” ve dizaynını yaptığı “Yaşargil anevrizma kliplerini” ve “Yaşargil maşası” isimlerini verdiği ameliyat aletleri bulunmaktadır.
Ekim 1994’te Amerika’da Arkansas Üniversitesinde kendisine profesörlük görevi verildi. Bu hastanede ameliyatlar yaptı, dersler verdi, yayımlar yaptı, mikronöroşirurji laboratuvarı kurdu ve mikronöroşirurji kursları hazırladı. 2002 yılında yine bu üniversitenin beyin cerrahi merkezinde “Dr. Gazi Yaşargil Kürsüsü” açıldı. Böylece, ABD’de ilk kez saygın bir üniversitenin bilim kürsüsü bir Türk’ün adını taşımış oldu.
Ayrıca Profesör Yaşargil ismi altında Oxford (Oksford)-İngiltere, Little Rock (Litl Rak)-ABD ve Beijing (Beyjing)-Çin’de mikrocerrahi laboratuvarları kurulmuştur. Zürih İsviçre Tıp Fakültesi’nde Kasım 2014 yılında “Yıllık Yaşargil” konferansları başlatılarak Yaşargil’in Zürih Üniversitesinde çalışmaları ve katkıları onurlandırılmıştır.
1999 yılında Amerikan Beyin Cerrahları Birliği tarafından “yüzyılın beyin cerrahı” seçilen Yaşargil, birliğin saygın yayın organı olan Neurosurgery (Nörosorcori) adlı derginin de kapağında yer almıştır. Dergi, 20. yüzyılın en büyük beyin cerrahı olduğunu anlatmak için kendisine tam 81 sayfa ayırdı, Yaşargil’in beyin ve sinir cerrahisinin bilimini ve sanatını kökten değiştirdiğini ifade etti.
