Osmanlı İmparatorluğu’nun son günlerinde ülkenin gerilemesini durdurmak ve Batı akımları çerçevesinde yenilikçi adımlar atmak için iki önemli ferman çıkarıldı. Bunlar Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanıdır. Her iki mevzuat düzenleme ve geliştirmeye yöneliktir, bu nedenle ikisi arasında önemli bir fark yoktur.
İşte O Farklar
| Tanzimat Fermanı | Islahat Fermanı |
|---|---|
| Tanzimat ile halkın güvenliği, adalet ve askeri konular ele alınır. | Islahat Fermanı daha fazla azınlık haklarına değinmektedir |
| Tanzimat Fermanı, Osmanlı Devleti idarecisi Mustafa Reşid Paşa tarafından hazırlanarak onaya sunuldu. | Islahat fermanı, Osmanlı İmparatorluğu hükümdarı Ali Paşa ile İngiltere ve Fransa’dan bir heyet tarafından hazırlandı. |
| Tanzimat Fermanı Müslüman çoğunluğu esas alarak ortaya koyulmuştur. | Islahat Fermanı azınlık temellidir. |
Tanzimat Fermanı Nedir?
3 Kasım 1839’da Sultan Abdulmecid döneminde, Tanzimat fermanı Dışişleri Bakanı Koca Mustafa Reşid Paşa tarafından okundu. Gülhane Parkı’nda okunduğu için Hatt-ı Şerifi (Padişah Yazısı), Gülhane Hatt-ı Hümâyûnu veya Tanzimât-ı Hayriye (Hayırlı Düzenlemeler) olarak da anılır. Bu yazıda devlet kendisini yenilemesi gerektiğini söyledi. Fransız İhtilali sırasında Osmanlı’da aydınlar ve yeni fikirler ortaya çıkmaya başladı. Fransız Devrimi sırasında ülkeye giren entelektüellerin, meşru hükümetlerin, kalıcı reform fikirlerinin ve milliyetçilik fikirlerinin baskılarının olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak için 3 Kasım 1839’da Gülhane Parkı’nda ilan edildi. Dolayısıyla bu fermanın bir diğer adı Gülhane-i Hattı Hümâyûnu’dur.
Islahat Fermanı Nedir?
Islahat fermanı veya Islahat Hatt-ı Hümayunu; Siyasi kurumların, insan haklarının ve yeni kurumların kurulması için planlanan köklü değişiklik ve yenilikler için Sultan Abdülmecid döneminde verilen bir emirdir. Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan gayrimüslimlere tanınan haklar açısından ıslahat emirleri çok önemlidir. Islahat Fermanı ile Tanzimat Fermanı arasındaki fark, hedef nüfusun gayrimüslim ve yabancı azınlıklar olmasıdır.
Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı Ortak Özellikleri
- Albülmecit döneminde ilan edilmiştir.
- Gayrimüslimlerle ilgili konuları netleştirmek için terimler daha da genişletildi.
- Gayrimüslimleri eşit tutmak için kurallar getirildi.
- Dinle ilgili maddeler tekrarlanmıştır.
