Mistik kavramı değişik zamanlarda ve dünyanın birbirinden farklı bölgelerinde ortaya çıkmış bir davranış biçimidir. Tamamen birbirinden bağımsız ve farklı bireyler arasında meydana gelmesi de kavramın ilginç bir tarafıdır. Mistik ne demek? Konusuna açıklık getirmek istersek, akıl ve mantık aracılığıyla ifade edilemeyen durumların sezgisel güçler vasıtasıyla açıklanmaya çalışılmasıdır diyebiliriz. Temelde ruhun mutlak hakikate kavuşması fikri üzerine şekillenen kavram duygu ve sezgiler yardımıyla inancı açıklamaya çalışır.
Mistik ne demek? Dediğimizde mistik kavramının; manevi hakikatleri bilen, Tanrı ile bağlantı kuran kişileri tanımlamada kullanıldığını görürüz. Olay ve kişileri tanımlarken bu kavramdan istifade edilir. Kelime anlamsal açıdan ele alındığında gizemli sözcüğü ile benzer anlamlar taşıdığı görülür.
- Mistiklerin Tanrı veya başka bir kutsal varlıkla bağlantı kurduğuna inanılır.
- Tüm dinlerde bu tür inanış sahibi kişilerin varlığı bilinir.
- Müslümanlık inancında tasavvuf öğretisi yoluyla mistik düşünce oluşturulur.
- Musevilik inancında Kabala Akımı mistik görüştedir.
Mistiklerin Amacı Nedir?
- Nirvanaya ermek
- Sezgisel arayışlarına cevap bulmak
- Aydınlanma amacı güderler
- Evrenin sonsuz ve gizemli olduğunu anlatmak isterler
Mistik Düşünce Çeşitleri Nelerdir?
- 1. Panteizm
- 2. Panenteizm
Panteizm evreni Tanrı olarak değerlendirirken panenteizm evreni anlamlandırmak için Tanrı fikrinden yaralanır. İlk görüşe göre kişisel bir Tanrı yoktur. İkinci görüşte kişisel bir Tanrı’nın olmadığı ifade edilir.
Walter T Stace’e Göre Mistik Tecrübe
Walter T Stace mistik düşünceyi açıklarken iki türde mistik tecrübenin varlığından bahseder ve bunu sınıflandırır.
- 1. İçe dönük mistik tecrübe birinci grupta yer alır.
- 2. Dışa dönük mistik tecrübe ise ikinci grubun konusudur.
Stace, mistik tecrübe konusundaki çalışmaları sırasında birtakım zorluklarla karşılaşmıştır. Zira kavramın incelenmesi durumunda karşılaşılan sorunlardan biri, farklı zaman dilimlerinde yaşamış mistiklerin tecrübelerinin birbirinden bağımsız ve çeşitli olmasıdır. Bu durum bazı soruların sorulmasını gerekli kılar. Sorulardan biri şu olacaktır; Mistisizm dünyanın farklı yerlerinde aynı biçimde mi yaşanır?
- Bu konuda araştırma yapılabilmesi de oldukça zor görünür.
Mistik tecrübe zaman zaman bir hastalık hali olarak da ifade edilmiştir. Fakat Stace bu görüşü kabul etmez. Stace‘in bu alanda yaptığı çalışmalar teorik anlamda yetersiz bulunuyor olsa da bu konuya olan yaklaşımı ile felsefi zeminde bir arayışı olmuştur. Mistik tecrübe konusu günümüzde de yeterince aydınlatılamamış çözümlenmesi gereken bir sorun olarak yer almaktadır.
Dini açıdan ele aldığımızda insanın evrenin içinde sürekli bir arayış içinde olduğunu ve mutlak gerçeğin ne olduğu konusunda sorular sorduğunu görürüz. Mistik düşünce kaynaklarından en eskisi Hint mistisizminde hayat bulur. Hristiyan mistisizmi Orta Çağ ile birlikte daha geniş kapsamlı hale gelmiştir.
Dini tecrübelerle mistik tecrübelerin felsefi anlamda açıklanması oldukça zordur bunun yanı sıra bu tecrübelerin insan yaşamına mana kattığı da kabul edilen bir görüştür.
Mistik yönü bulunmayan bir din yok gibidir. Bu manada dinsiz toplum yoktur ve her dinin de mistik bir yönü olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Her dinde vücut bulan ve farklılık gösteren uygulamalar mistisizmde kendine yer bulur. Dinler vasıtasıyla insanlar toplumsal manada bir araya gelir ve ortak tecrübeler kazanırlar. Her dinde kendine özgü bazı ritüeller mevcuttur. Mistisizm dinler açısından bakıldığında insana duygu ve sezgi yönünden alan kazandırır.
Mistisizm düşüncesi açıklanırken dikkat çeken nokta onun en önemli özelliğinin kişiye özel oluşudur. Bu tecrübe kişiye özeldir ve anlatılamaz bir tarafı vardır. Mistik ne demek? Sualinin cevabı mistisizmin detaylarında kendisine yer bulur. Mistisizm kişinin bireysel olarak yaşadığı bir tecrübedir. Her dinde mistik bir anlayışın varlığı gözlemlenmektedir. Mistisizm yoluyla kişi Tanrı ile aracısız buluşurken ruhu da mutlak gerçeği bulur.
