II.Mustafa Kimdir? Hayatı

II.Mustafa Hakkında Genel Bilgiler

1664 yılında Edirne’de dünyaya gelen Sultan II.Mustafa, Osmanlı Devleti’nin 22. Padişahıdır ve İslam Halifesi’dir. Babası IV.Mehmet, annesi ise Giritli olan Emetullah Rabia Gülnuş Sultan’dır.

Sultan II.Mustafa’dan sonra tahta kardeşi III.Ahmet geçmiştir. III.Ahmet’ten sonra II.Mustafa’nın, Saliha Sultan adlı eşinden dünyaya gelen I.Mahmut, I.Mahmut’tan daha sonra ise tahta Şehsuvar Sultan isimli eşinden dünyaya gelen oğlu III.Osman geçmiştir. II.Mustafa’nın diğer eşlerinin isimleri ise Ali-Cenab Sultan, Hüma Şah Haseki, Afife Haseki ve Hatice Haseki’dir.

II.Mustafa’nın erkek çocuklarının isimleri I.Mahmut (24.Osmanlı Padişahı), Şehzade Mehmed, Şehzade Selim, Şehzade Murat, Şehzade Ahmet, III.Osman (25. Osmanlı Padişahı), Şehzade Hasan, Şehzade Hüseyin, Şehzade Ahmet ve Şehzade Süleyman’dır. Kız çocuklarının isimleri ise Ayşe Sultan, Emine Sultan, İmmetullah Sultan, Safiye Sultan, Rukiye Sultan, Ümmügülsüm Sultan, Fatma Sultan, Zeyneb Sultan ve Esma Sultan’dır.

II.Mustafa’dan sonra tahta kardeşi III.Ahmet geçmiştir.

Padişahlık Öncesi

II.Mustafa’nın iyi bir tahsil hayatı vardı. Dönemin önemli alimlerinden dersler almıştı. Seyyid Feyzullah Efendi’den de ders almıştı ve tahta geçtikten sonra onu Şeyhülislamlığa atamıştı. Sultan II.Ahmet’in vefatı üzerine 1695 yılında tahta geçti.

Padişahlık Dönemi

Sultan II.Mustafa tahta çıktığının üçüncü günü bir hatt-ı hümayun (Osmanlı padişahlarının önemli konularda bizzat kendilerinin yazdıkları ferman) yayınladı. Şöyle buyurdu: “Zevk, sefa ve rahatı kendimize haram eylemişizdir”. Sultan II.Mustafa’ya göre ülkede devam eden başarısızılıkların ana sebebi padişahların seferlerden uzak kalmalarıydı. Hatta vezirine yazdığı bir sözde şöyle diyordu. “Bana ağırlık ve hazine lazım değil. Yerine göre kuru ekmek yerim. Vücudumu din uğruna harcarım. Sıkıntının her çeşidine sabrederim. Milletime hizmet tamam olmadıkça, seferden dönmem. Elbette sefere bizzat kendim giderim”.

II.Mustafa tahta geçtiğinde ki ilk başarısı Venedik işgalinde ki Sakız Adası’nın kurtarılmasıydı.

Avusturya Seferleri

Sultan II.Mustafa 1695 yılında Avusturya işgalinde ki Macaristan’ı kurtarmak için ilk seferine çıktı. Lipva Kalesi fethedildi. Avusturya ordusuna karşı Osmanlı Ordusu, Kırım Hanı Selim Giray’ında katıldığı Lugos Muharebesini zaferle tamamladılar. Bu zaferden dolayı II.Mustafa’ya Gazi ünvanı verildi.

Osmanlı Ordusunun 1552 yılında ele geçirdikleri, Romanya’nın batısında bulunan Temaşvar Avusturya tarafından kuşatılmıştı. Bunun üzerine Sultan II.Mustafa 1696 yılında ikinci Avusturya seferine çıktı. Yapılan muharebede Osmanlı Ordusu, Avusturya’lıları mağlup ederek büyük bir zafer kazandı. Lugaş ve Cebes kaleleri alındı. Padişah İstanbul’a döndüğünde büyük bir çoşku ile karşılandı.

Zenta Muharebesi

II.Mustafa Avusturya ile süren savaşlara son vermek amacıyla üçüncü bir Macaristan seferine çıkmaya karar verdi. Osmanlı Devleti bu savaşla Papalığın desteği ile oluşturulan Kutsal İttifak diye adlandırılan ve Avusturya, Lehistan, Venedik ve Rusya ile uzun yıllar süren savaşlara son vermek ve devlete eski gücünü yeniden kazandırmak istemişti. Bu savaş öncesinde büyük hazırlıklar yapıldı. II.Mustafa ordusu ile birlikte 17 Haziran 1697 yılında Edirne’den çıktı. Sultan II.Mustafa ve ordusu 10 Ağustos 1697 günü Belgrad’a ulaştı ve derhal savaşın stratejisi konuşmak üzere savaş meclisi toplandı. Devlet adamlarının fikirleri dinlendi. Bu görüşmede fikir ayrılıkları yaşandı ve ortaya iki farklı fikir atıldı. İlk grupa göre Sava Nehrini geçip oradan Vardin’e ulaşmak gerekliydi.

İkinci grupa göre ise Tuna Nehrini geçip Temasvar’a doğru gidilmeliydi. Hüseyin Paşa ikinci görüşün ordu için tehlikeli olacağını belirtti, çünkü geçilmesi gereken nehirler vardı ve yollar bataklıklarla doluydu. Fakat yine de Temasvar Muhafızı Cafer Paşa’nın ısrarları üzerine sefere Temasvar üzerinden gidilmesine karar verildi. Askeri toplantı bittikten sonra Osmanlı ordusu Sadrazam Elmas Mehmet Paşa kumandasında Tuna’dan geçerek Titel kalesine doğru harekete geçti ve kale yıkıldı. Avusturya ordusunun başında yer alan Prens Eugenede Savoie Osmanlı Ordusunun yanlış seçilmiş güzergah stratejiinden faydalanıp orduda pek çok askerin köprüden karşıya geçerken şehit düşmesine sebep oldu. Savaş çok büyük bi kayıpla neticelendi.

Savaş sonunda Osmanlı Ordusunda pek çok asker şehit düştü, Osmanlı hazinesi de pek çok kayıp verdi. Ayrıca savaşta Anadolu Beylerbeyi Mısırlızade İbrahim Paşa, Temasvar Muhafızı Koca Cafer Paşa, Rumeli Beylerbeyi Cafer Paşa, Yeniçeri Ağası Mahmud Paşa, Ankaralı Ali Paşa, Adana Valisi Fazlı Paşa ve daha bir çok önemli devlet adamı şehit düştü. Osmanlı da padişahların vekil sıfatıyla sadrazamlara verdikleri mühr-i hümayun da üzerinde padişahın tuğarısı kazılıydı. Zenta savaşında Sadrazam Elmas Mehmed Paşa’nın şehit düşmesi üzerine mühr-i hümayun savaş meydanında düşmüştü. Osmanlı tarihininde bir ilkti bu ve Avusturyalılar bu mührü ele geçirmişlerdi. Hatta Prens Eugen Avusturya İmparatorluğuna yazdığı bi yazıda “bütün muharebe boyunca böyle çok nadir bir ganimet henüz ele geçmemistir“.

Yanlış strateji sonucu köprüden geçerken pek çok askerin şehit düşmesi üzerine başarı ile sonuçlanabilecek bir savaş başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Bu savaş Kutsal İttifakların son önemli savaşıydı. Bu savaş Osmanlı tarihindeki en talihsiz savaşlardan biriydi. II.Mustafa iki Macaristan seferinde ki başarıdan sonra böyle bir yenildi beklemiyordu. Zenta savaşının sonunda Karlofça Antlaşması imzalandı.

Karlofça Antlaşması (6 Ocak 1699)

1699 yılında imzalanan Karlofça Antlaşmasına göre:

• Banat ve Temaşvar hariç bütün Macaristan ve Erdel Beyliği Avusturya’ya,
• Ukrayna ve Podolya Lehistan’a,
• Mora ve Dalmaçya kıyıları ise Venediklilere bırakıldı.

Karlofça Antlaşması’nın önemi

• Karlofça Antlaşması Osmanlı Devleti’nin toprak kaybettiği ilk antlaşmadır,
• Osmanlı Devleti Gerileme Döneminde girmiştir,
• Macaristan’ın kaybedilmesi ile Osmanlı Devleti’nin Orta Avrupada ki egemenliği sona ermiştir.

Bahriye Islahatı Kanunnamesi

II.Mustafa Karlofça Antlaşmasından sonra askeri ve mali bozuklukları düzeltmek için bir kanunname çıkardı. Bu kanunnameye göre:

• Donanmada ki Kalyon (Buharlı savaş gemisi) sayısı artırıldı,
• Donanmaya Bahriye’de yetişmiş kimseler alındı,
• Terfi etmek ve emeklilik düzene konuldu.

Edirne Vakası (1703)

II.Mustafa tahta geçtiğinde hocası Feyzullah Efendi’yi Şeyhülislamlığa atamıştı. Sultan II.Mustafa ülkeyi Edirne’den yönetiyordu ve Feyzullah Efendi ülke yönetimine karışıyordu hatta önemli bazı mevkilere istediği kişileri atayabiliyordu. Bu ülkede memnuniyetsizliklere neden oldu ve bi ayaklanma çıktı.

Padişah bu ayaklanmayı duyduğunda Edirne’de ki kuvvetlerince bastırılmasını istediyse de olmadı ve II.Mustafa bu ayaklanma sonucu tahttan indirildi. Yerine kardeşi III.Ahmet geçirildi. Ülkesine yaptığı onca hizmetten sonra tahttan indirilmesi padişahı çok derinden üzdü. Ayrıca ayaklanma sonucunda Şeyhülislam Feyzullah Efendi öldürüldü. Bu olaydan sonra II.Mustafa sarayda ki odasına çekildi. 1703 yılında vefat etti. Naaşı Yeni Camii’nde babası IV.Mehmet’in yanına defnedildi.

Ülkesini çok seven bir hükümdardı ve çok çalışkandı. Vatan severliğinden dolayı seferlere ordusunun başında gitti.II.Mustafa Osmanlı Padişahlarından Ordusu ile sefere giden son padişahtı. Ayrıca çok iyi şiir yazardı.