Dünya 24 saatte kendi etrafında bir tur döner. Ekvatorun uzunluğu 40 Mm olduğuna göre ekvatorda Dünya’ya göre duran bir cisim bile Dünya ile birlikte saatte yaklaşık 1667 km hızla dönmektedir. Dünyanın diğer periyotlu hareketleri dikkate alındığında çok daha büyük sonuçlar da ortaya çıkacaktır. Ancak günlük yaşamda bu hız hissedilmez.
Güneşin sabahları doğudan doğup bir yay çizerek öğle vakti tepede olduğu, akşam batıdan kaybolup gittiği gözlenir. Aslında bu hareketin nedeni Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönüşüdür. Eğer Dünya şimdikinin tersi yönde dönüyor olsaydı Güneş batıdan doğup doğudan batıyor olacaktı.
Gözlemcinin hareketi, gözlemlediği nesnenin hızıyla ilgili farklı yargılar üretmesine neden olmaktadır. Mesela “yere göre hız” denildiğinde kastedilen, Dünya’yı durgunmuş gibi kabul ederek yapılan hız gözlemidir. Hız için göreceli olma durumu, gözlemcinin yaptığı hareketin yapılan gözlemi etkilemesi nedeniyledir. Dolayısıyla referans alınan gözlemciye göre gözlenenin hareket yönü ve hız büyüklüğü değişir.
Bu durumla ilgili aşağıda hareketin göreceli olması ile açıklanabilen bazı durumlar verilmiştir. Belirtilen durumlarda seçilen referans noktasını değiştirerek bu referans noktasına göre göreceli durumu açıklayınız.
- Kuzeye doğru gitmekte olan bir aracın sürücüsü, aynı hızla doğuya gitmekte olan bir aracı güney doğuya gidiyor görür.
- Hareketli bir trende bulunan bir kişi istasyonda duran bir kişiye baktığında onu geriye gidiyormuş gibi görür.
Kaynak : Fen Lisesi Fizik 9. Sınıf Ders Kitabı
Emeği Geçenler
- Abdullah AYDIN
- Ayşegül ÇELİK
- İsa YILMAZ
- Kamil SOYARSLAN
- Murat ERAT
- Şeyda BOZARSLAN
