Günlük yaşamımızı sürdürürken çeşitli sorunlarla karşılaşabiliriz. Sahip olduğumuz hakları bilmek karşılaştığımız sorunları çözerken bizlere yardımcı olur. Yasal olarak bireylere tanınan yetkilere hak denir. Haklarımız yasalarla güvence altına alınmıştır. Eğitim ve öğrenim hakkı, sağlık hakkı, çalışma hakkı, yaşama hakkı, seçme ve seçilme hakkı, dilekçe hakkı sahip olduğumuz haklardan bazılarıdır. Zeynep ve babası karşılaştıkları sorunu çözerken dilekçe hakkından ve tüketici haklarından yararlanmışlardır. Zeynep ve babası sahip oldukları hakları bilmeseydi karşılaştıkları sorunu çözemeyebilirlerdi.
Haklarımızı kullanırken yerine getirmemiz gereken sorumluluklar vardır. Bireyin yaptığı davranışların sonuçlarını üstlenmesine sorumluluk denir.
Her birey gibi bizim de eğitim ve öğrenim hakkımız vardır. Bu hakkımızı kullanırken planlı ve düzenli çalışmak da bizim sorumluluğumuzdur.
Zeynep ve babası karşılaştıkları sorunu çözerken sorumluluklarını yerine getiren bir müşteri olmanın avantajlarından yararlanmışlardır. Bir müşterinin yerine getirmesi gereken en önemli sorumluluk ürünün fişini satıcıdan istemektir. Zeynep ve babası bu davranışı yerine getirerek karşılaştıkları sorunu yasal yollardan çözebilmişlerdir.
Bireylerin dış etkilerden bağımsız olarak isteğine ve düşüncesine göre karar vermesine özgürlük denir. Bireyler haklarını kullanarak ve sorumluluklarını yerine getirerek özgürce yaşayabilirler. Bireylerin istediği şehre seyahat edebilmesi, istediği kitabı okuyabilmesi, dinî inancına göre ibadetlerini yerine getirebilmesi birer bireysel özgürlüktür. Zeynep’in bir bisiklet sahibi olması ve bisiklet sürmeyi öğrenmesi onun özgürlüklerindendir. Zeynep bisikleti, bisiklet yolunda kullanarak diğer insanlara saygılı davranmalıdır. Aksi hâlde trafik kurallarını ihlal edebilir; kendisinin ve diğer insanların yaşamını tehlikeye atabilir. Özgürlüklerimizi kullanırken başka insanlara saygılı olmalı, onların haklarını kullanmalarına engel olmamalıyız.
Ülkemizde, bireylerin yaşadıkları sorunlar karşısında başvurabilecekleri kurumlar aşağıda verilmiştir. İnceleyiniz.
Haklarının çiğnendiğini düşünen veya bir sorunla karşılaşan bireyler yaşadıkları mağduriyetleri gidermek için dilekçe hakkından yararlanabilirler.
Dilekçe Hakkı
Vatandaşlar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Kendileriyle ilgili başvuruların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir. Yetkili kurumlara gönderilen dilekçeler en geç 30 gün içinde cevaplandırılmak zorundadır.
Telefonla Ulaşılabilecek Yetkili Kurumlar
Teknolojinin hızla geliştiği günümüzde vatandaşlar yaşadıkları sorunları ilgili kurum ve kuruluşlara iletebilsinler diye ülkemizde bazı telefon hatları kurulmuştur. Bu sayede bireyler talep, istek, görüş, öneri, ihbar ve şikâyetlerini dilekçe vermeden yetkili birimlere yasal yollardan iletebilmektedir. Herhangi bir sorunla karşılaştığımızda ilgili telefon hatlarına taleplerimizi bildirmeliyiz. Bunlardan bazıları aşağıda verilmiştir. İnceleyiniz.
ALO 174 Gıda Hattı
Tüketicilerin gıda güvenilirliği ile ilgili her türlü sorunlarının çözülmesi, yetkili birimlere kolay bir şekilde ulaşabilmesi, iletişimin tek merkezden yönlendirilmesi ve tüketicilere en kısa zamanda dönüş yapılabilmesi amacıyla kurulmuştur. Bu süreçte tamamen gıda güvenilirliğinin sağlanmasına yönelik olarak T.C. Tarım ve Orman Bakanlığınca yapılan çalışmalara vatandaşların da katılması hedeflenmektedir. Tüketicilerden gelen ihbar ve şikâyetler gerekli eğitimleri almış bakanlık çalışanları tarafından kaydedilmektedir.
ALO 155 Polis İmdat Hattı
Polis ile vatandaş arasındaki irtibatı sağlamak amacıyla kurulmuştur. Suçun önlenmesi, suç işlenmişse suçlunun bir an önce yakalanması ve vatandaşların mağduriyetlerinin giderilmesi amacıyla bu hat aranabilir. Güvenlikle ilgili yaşadığımız olumsuz durumları 7 gün 24 saat bizlere hizmet veren bu hat sayesinde çözebiliriz.
ALO 175 Tüketici Danışma Hattı
T.C. Ticaret Bakanlığı bünyesinde oluşturulan “Alo 175 Tüketici Danışma Hattı” tüketicilerin karşılaştıkları sorunlara ilişkin çözüm yollarının sunulduğu bir çağrı merkezidir. Alo 175 Tüketici Danışma Hattı ile tüketiciler; insan sağlığı, can ve mal güvenliği açısından risk taşıyan ürünleri ve bu ürünleri üreten firmaları yetkililere bildirebilirler.
ALO 182 Merkezi Hekim Randevu Sistemi
MHRS; Alo 182 Çağrı merkezi üzerinden, Genel Ağ’dan, mobil uygulamalardan hastanelerimizden ve aile hekimlerimizden vatandaşlara hizmet verebilmektedir. Bu sistem sayesinde vatandaşlar istediği gün ve saatte talep ettiği hekimden sağlık hizmeti alabilmektedir. Vatandaşlar ayrıca bu hattı arayarak öneri, talep, görüş ve şikâyetlerini anlık olarak da iletebilirler.
Bir soruna çözüm getirirken çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olmasına dikkat etmeliyiz. Günlük yaşantımızda bir sorunla karşılaştığımızda haklarımızı yasal yollardan aramalıyız. Kanunların bize tanıdığı hakları kullanmalıyız. Anayasamızın Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına sağladığı temel hak ve özgürlükler çerçevesinde sorunlarımızı çözmeye özen göstermeliyiz.
