Üretim işletmelerinde imal edilmiş tüketim veya üretim mallarına mamul adı verilir. Çamaşır makinesi, buzdolabı, otomobil gibi. Bir mamulün, tüketicinin gereksinimini karşılaması ve üretene kâr getirmesi beklenir. Son tüketici, gereksinimini karşılayan malların nasıl yapıldığını, bileşiminde neler olduğunu düşünmez.
Ancak satın aldığı malı tüketirken alacağı hazzı ve kullanımındaki kolaylığı düşünür. Bir mamulü üreterek pazara sunmak yeterli değildir. Üretilen ürünlerin pazar bulması ve satışının artması, satıştan sonraki sorumlulukların bilinmesine ve yerine getirilmesine bağlıdır.
Mamulle alakalı yardımcı ve destekleyici hizmetler de verilmelidir. Mamulün nasıl kullanılacağını anlatan kullanım kılavuzları veya etiketler, bakım onarım işleri, yedek parçaları ve bunları sağlamadaki kolaylıklar, mamulle bütünleşen unsurlardır.
Bu tür hizmetlerin planlanarak mamulle birlikte pazara sunulması tam mamul kavramını ortaya koyar. Otomobil fabrikalarının, ülkenin çeşitli yerlerinde açmış olduğu servisler buna örnek olarak verilebilir. Aynı şekilde, satılan bir cep telefonunun nasıl kullanılacağını veya bir kazağın nasıl yıkanıp ütüleneceğini gösteren açıklamanın mamulle birlikte bulunması da tam mamul kavramına verilebilecek örneklerdendir.
Bir kısım son veya aracı (perakendeci, toptancı) tüketiciler, belli bir gereksinime yanıt verecek malların sadece bazı türlerinin değil, her çeşidinin özdeş yerde satışa hazır olmasını isterler. Bir terzinin gereksinim duyduğu gereçleri, bürosunu döşeyecek bir muhasebecinin kullanacağı donatıları özdeş yerden satın almak istemesi gibi.
İşte satışa hazır bulundurulması istenen malların ayrı iş kollarınca üretilmelerine karşın bir bütünü oluşturmaları özelliklerinden dolayı özdeş yerde satışa sunulmaları dizi mamul kavramını ortaya koyar. Bir işletmenin pazara sunduğu mal ve hizmet dizilerinin tümüne ürün karması adı verilir.
Bu karmada bir veya birden çok ürün dizileri (sabun çeşitleri, temizlik kâğıtları, deterjan türleri) bir arada bulunabilir. Ancak ürün karmasını meydana getiren ürünlerin üretiminde, çeşidinde, dağıtımında ve kullanımında birbirleriyle uyumlu olması gerekir.
Tüketicilere seslenmede, onları isteklendirmede, alım yapmalarını sağlamada ürün karmasını meydana getiren tam ve dizi mamul kavramının etkileri büyüktür.
Yeni ürün geliştirmede, pazarlama etkinliklerinde başarıya ulaşmak için tam ve dizi mamul kavramlarına önem verilmeli; ürün karması, uyumlu ve gerekli ürünlerden oluşturulmalıdır. Aksi hâlde işletmelerin üretim ve pazarlama etkinlikleri amacına ulaşamaz.
