II. Abdülhamid Kimdir? Hayatı

II. Abdülhamid Hakkında Genel Bilgiler

21 Eylül 1842′de İstanbul’da dünyaya gelen Sultan II.Abdülhamid, 34. Osmanlı Padişahı ve 99. İslam Halife’siydi. Babası Tanzimat Fermanını yayınlayan Sultan Abdülmecit annesi ise Tir-i Müjgan Kadın Efendi’ydi. Tir-i Müjgan Kadın Efendi, II.Abdülhamid henüz 10 yaşındayken vefat etti, bundan dolayı bakımını Abdülmecit’in diğer eşlerinden olan Piriüstü Kadın Efendi üstlendi.

• Sultan II.Abdülhamid’in eşlerinin isimleri: Nazik-Eda Baş Kadın Efendi, Bedr-i Felek Baş Kadın Efendi, Safi-naz Nur-Efzun Kadın Efendi, Bidar Kadın Efendi, Dilpesend Kadın Efendi, Mezide Mestan Kadın Efendi, Emsal-i Nur Kadın Efendi ve Ayşe Dest-i Zer Müşfika Kadın Efendi’ydi.
• Sultan II.Abdülhamid’in erkek çocuklarının isimleri: Mehmet Selim Efendi, Ahmet Nuri Efendi, Mehmed Abdülkadir Efendi, Mehmed Burhanettin Efendi, Abdürrahim Efendi, Ahmet Nureddin Efendi, Mehmet Bedrettin Efendi ve Mehmet Abid Efendi’ydi.
• Sultan II.Abdülhamid’in Kız çocuklarının isimleri: Refia Sultan, Ayşe Sultan, Naile Sultan, Şadiye Sultan, Fatma Naime Sultan, Zekiye Sultan, Ulviye Sultan, Hatice Sultan, Saliha Sultan, Cemile Sultan ve Aliye Sultan’dı.

Sultan II.Abdülhamid, ağabeyi V.Murat’ın tahttan indirilmesi üzerine 31 Ağustos 1876′da tahta geçti. Sultan II.Abdülhamid’ten sonra ise tahta V.Mehmet geçti.

Padişahlık Öncesi

Sultan II.Abdülhamid henüz 10 yaşındayken annesini, 19 yaşındayken de babası Sultan Abdülmecit’i kaybetmişti. Amcası Sultan Abdülaziz onun eğitimi ile yakından ilgilendi. Sultan Abdülaziz, 1867 yılında çıktığı Avrupa seyahatine II.Abdülmecit’i de götürmüştü. Sultan II.Abdülhamid Mısır, Fransa, Belçika, İngiltere, Avusturya, Almanya ve Macaristan’ıda içine alan bu seyahatta Avrupa ülkelerinde siyaseti, teknolojiyi, yaşam tarzını, geleneklerini ve daha pek çok unsuru inceleme fırsatı bulmuştu. Sultan II.Abdülhamid mükemmel derecede eğitim görmüştü. Din ilimleri ve Fransızca konusunda çok iyiydi. Sultan V.Murat’ın kendi döneminde yaşanan bazı olaylardan ötürü rahatsızlanması üzerine Meşrutiyet taraftarlarınca Sultan II.Abdülhamid Meşrutiyet ilanı hususunda anlaşıp 31 Ağustos 1876 yılında tahta geçti. 1876 – 1909 yılları arasında 33 sene tahtta kaldı.

Padişahlık Dönemi

Sultan II.Abdülhamid tahta çıktığında Osmanlı Devleti tam bir karışıklık ve bunalım içindeydi. Fransız ihtilalinin yaydığı milliyetçilik ilkesinden dolayı Bosna-Hersek ve Girit’te ayaklanmalar çıkmıştı. Devlet hazinesi boşalmıştı ve mali kriz son haddiye varmıştı. Sultan II.Abdülhamid, sadrazamı Mithat Paşa ve arkadaşlarının isteği üzerine 23 Aralık 1876′da Birinci Meşrutiyet ilan edildi.

I.Meşrutiyet, Osmanlı Devleti’nde 1876 yılında ilan edilen anayasal yönetime denir. I.Meşrutiyet’in ilanından, 23 Temmuz 1908 yılında II.Meşrutiyet’in ilanına kadar geçen süreye I.Meşrutiyet dönemi denir. (I.Meşrutiyet Dönemi hakkında daha fazla bilgi için tıklayınız)

93 Harbi (1877-1878 Osmanlı Devleti – Rusya Savaşı)

93 Harbi, 1877 – 1878 yılları arasında Osmanlı Padişahı Sultan II.Abdülhamid ve Rus çarı II.Alexander döneminde yapılmış bir Osmanlı – Rusya savaşıdır. Rumi takvime göre 1293 yılına denk gelmesinden ötürü Osmanlı tarihinde 93 Harbi olarak anılır.

93 Harbinin Çıkma Nedenleri

• Rusya’nın Balkanlar’da yaşayan Ortodoks dinine bağlı Osmanlı Devleti vatandaşlarının üzerindeki etkisini arttırma isteği,
• Rusya’nın Türkleri Avrupadan atmak isteği,
• Rusya’nın boğazları ele geçirerek sıcak denizlere inme isteği, savaşın başlıca sebeplerindendi.

Rusya 24 Nisan 1877′de Eflak ve Boğdan’a girerek Osmanlı Devleti’ne savaş açtı. Osmanlılar, Kafkasya ve Tuna olmak üzere iki cephede savaşmak zorunda kalmışlardı. Yaklaşık bir sene süren savaş sonucunda Osmanlı Devleti hem toprak keybetti, hem de Rus ordusunun Yeşilköy’e kadar ilerleyemesiyle Osmanlı Devleti’nin varlığını tehdit etmesiyle gerçeğiyle karşılaştı. Bu yenilgi sonucunda Osmanlı Devleti, 1878 yılında Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması’nı imzaladı.

Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması (1878)

Ayastefanos Antlaşması, 1877 – 1878 yılları arasında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında yapılan savaş sonunda imzalandı.

Ayastefanos Antlaşması’na göre

• Osmanlı Devleti’ne bağlı bir Bulgaristan Prensliği kurulacaktı,
• Kurulan Bulgaristan Prensliğinin sınırları Tuna’dan Ege’ye, Trakya’dan Arnavutlu’ğa uzanacaktı,
• Osmanlı eğemenliğinde olan Sırbistan, Romanya ve Karadağ’a tam bağımsızlık verilecekti,
• Bosna Hersek iç işlerinde bağımsız olacaktı,
• Kars, Ardahan ve Batum Rusya’ya verilecekti,
• Osmanlı Devleti savaş tazminatı ödeyecekti.

Ayastefanos Antlaşması ile Rusya’nın Balkanlarda tam bir hakimiyet elde etmiş olması Avrupa’lı Devletlerini telaşa düşürmüştü. Hükümlerin Avrupalı’ların çıkarlarına ters düşmesinden dolayı İngiltere’nin müdahelesi ile Ayastefanos Antlaşması iptal edilip yerine 13 Temmuz 1878′de Berlin Antlaşması imzalandı.

Berlin Antlaşması (1878)

13 Haziran 1878′de Berlin’de Osmanlı Devleti, Rusya, Almanya, Fransa, İngiltere, Avusturya, İtalya ve Macaristan katılıdığı bi kongre düzenlendi. Bu kongrenin düzenlenmesinde ki amaç Avrupa Devletleri’nin Rusya’nın Ayastefanos Antlaşması ile elde ettiği ayrıcalıkları engelleyebilmekti. Berlin Kongresi sonucunda 64 maddeden oluşan Berlin Antlşaması imzalandı.

Berlin Antlaşmasına Göre

• Romanya, Sırbistan ve Karadağ bağımsız olacaktı,
• Kıbrıs Sancağı İngiltere’ye kiralandı,
• Ayastefanos Antlaşması gereği, Osmanlı Devleti’ne bağlı bir Bulgaristan Prensliği kurulacaktı ve kurulan Bulgaristan Prensliğinin sınırları Tuna’dan Ege’ye, Trakya’dan Arnavutlupa uzanacaktı. Berlin Antlaşması ile Bulgaristan Prensliği üç kısma bölündü ve Islahat yapmak koşulu ile Macaristan kısmı Osmanlı Devleti’ne bırakıldı,
• Bosna – Hersek Osmanlı Devleti’ne verilecekti fakat Avusturya tarafından yönetilecekti,
• Teselya, Yunanistan’a verilecekti,
• Girit ve Ermeniler’in bulundukları bölgelerde ıslahatlar yapılacaktı,
• Kars, Ardahan ve Batum Rusya’ya verilecekti,
• Doğu Bayazıt’ın Osmanlı’ya bırakılacaktı,
• Dobruca Sancağı, Romanya’ya bırakılcaktı,
• Osmanlı Devleti, Rusya’ya savaş tazminatı verecekti.

Berlin Antlaşması’nın Önemi

• İlk kez Ermeni sorunu ortaya çıkmıştır,
• Osmanlı Devleti’nde büyük toprak kayıplarına neden oldu,
• Avrupa Devletlerinin, Osmanlı Devleti’ni topraklarını koruma politikası sona erdi,
• Osmanlı Devleti’nin yıkılma dönemine girmesi hızlandı.

II.Meşrutiyet’in İlanı

İttihat ve Terraki Cemiyeti

İttihat ve Terraki Cemiyeti, Sultan II.Abdülhamid döneminde, 1889 yılında askeri tıbbiye öğrencilerinden oluşan gizli bir cemiyetti. Cemiyetin kurucuları İbrahim Temo, Mehmet Reşit, Abdullah Cevdet, Hüseyin Gazi’ydi. Ittihat ve Terraki Cemiyet’i, başlangıçta devletin anayasal düzenle feraha kavuşacağını düşünen gizli bir cemiyet halindeydi. Fakat II.Meşrutiyet’in ilanından sonra siyasi bir parti haline geldi.

Sultan II.Abdülhamid döneminde yurdun ancak meşruti rejime geçmesiyle rahat kavuşacağını savunan İttihat ve Terakki Partisi ileri gelenleri ayaklanmaya başladılar bu ayaklanmaların daha fazla büyümesinden çekinen Sultan II. Abdülhamid, 24 Temmuz 1908′de II.Meşrutiyet’i ilan etti.

II. Meşrutiyetin ilanı (24 Temmuz 1908)

• Sultan II.Abdülhamid kapattığı parlamentoyu yeniden açtı,
• Sansür kaldırıldı ve basına özgürlük tanındı,
• Kanuni Esasi yeniden yürürlüğe girdi (1909 yılında Kanuni Esasi’de bazı değişiklikler yapılacaktı)
• Siyasi partiler kurulmaya başladı,
• Halk padişahın yanında yönetime katılmaya başladı.

31 Mart Vakası

31 Mart vakası, 24 Temmuz 1908′de ilan edilen II. Meşrutiyet’ten sonra İstanbul’da meşruti yönetime karşı girişilen büyük bir ayaklanmadır. Rumi takvimle 31 Mart 1325′te (13 Nisan 1909) çıktığı için 31 Mart Olayı diye anılmıştır. 31 Mart ayaklanması devlet rejimine karşı yapılan ilk ayaklanmadır.

Çıkan isyanı bastırmak amacıyla Selanik’ten Avcı Taburları getirildi. On gün içinde karışıklıklar önlendi.

Sultan II.Abdülhamid’in Bazı Islahatları

• İlk anayasa olan Kanuni Esasi yürülüğe girdi,
• Halk ilk kez Sultan II.Abdülhamid döneminde yönetime katıldı,
• Basına sansür konuldu,
• Hafiyelik teşkilatı kuruldu, (Hafiyelik Teşkilatı’nın belirli kimseler ve olaylar hakkında gizli bilgi toplamaktı),
• İlk tramvay hattı kuruldu,
• İlk kez engelli vatandaşlar için eğitim kurumları açıldı,
• Düyun-u Umumiye Teşkilatı kuruldu (dış borçların ödenmesi için kurulan teşkilat),
• Medine telgraf hattı kuruldu,
• Sakız Adası’na Liman ve rıhtım inşa edildi.
• Kağıt Fabrikası kuruldu,
• Darülaceze açıldı,
• Ziraat Bankası açıldı,
• Hukuk, Güzel Sanatlar, Yüksek Mühendislik fakülteleri açıldı.

31 Mart Vakası sebebiyle İttihat ve Terakki ileri gelenleri tarafından tahttan indirilen Sultan II. Abdülhamit, 27 Nisan 1909′da Selanik’e gönderildi. 10 Şubat 1918′de Beylerbeyi Sarayı’nda vefat etti. Sultan II.Abdülhamid’in naaşı, Çemberlitaş’ta dedesi Sultan II. Mahmut’un türbesine defnedildi. Sultan II.Abdülhamid çok zeki bir Osmanlı Padişahı’ydı. Birkez gördüğü herhangi birşeyi asla unutmadığı söylenir. Çalışkan ve sabırlı bir yapısı vardı. At kullanmayı, güreş yapmayı severdi. Boş zamanlarında marangozluk hobisi ile ilgilenirdi.