Düşünme Nedir?
Düşünme, düşünceyi oluşturan ve düşünmenin yapı taşları sayılan imge, sembol, kavram, kategori vb. niteliklerle olay, olgu ve nesneler arasında sebep sonuç ilişkisi kurmak; yeni bilgiler üretmek, problem çözmek ve hayal kurmayı da içeren kurgusal yapıları oluşturmak gibi insani davranışlar ortaya koyan ve insanlara yaratılışla verilmiş olan yetiye denir.
Düşünmenin Yapı Taşları Nelerdir?
- İmge, varlıklar dünyasına ait olay ya da nesnelerin zihnimizdeki yansıması, hayali, görüntüsüdür. Zihnimizin dışındaki duyusal dünyanın bilgilerinin tümü imgelerden oluşur. Örneğin, elma, armut gibi meyvelerin görüntüsünün zihnimizde tekrar canlandırılması gibi. İmgeler sanatta duyguların ifade edilmesinde özel bir yere sahiptir. Ayrıca sosyolojik imgelerden de bahsedilebilir.
- Kavram, nesnelerin zihindeki karşılığı olan, varlıklar dünyasındaki benzer özellikleri ya da farklılıkları genelleme ve soyutlama yoluyla oluşturan düşünmenin temel unsurlarından biridir. Kavramlar işaret ettikleri nesne ya da grubun özelliklerine göre kategorik olarak; tümel, tikel, somut, soyut, genel, tekil, vb. türde sınıflandırılmıştır. Örneğin “beyaz” somut, “beyazlık” soyut; “Ahmet” tekil, “insan” genel kavramdır. “Bazı şehirler” tikel, “bütün şehirler” tümel kavramdır.
- Kategori, nesne, olay ya da olguların kısaca varlıklar dünyasının benzerlik ya da farklılıklarına göre tasnif edilip sınıflandırılmasıdır. Örneğin, “öğrenci” toplumdaki insanlardan belirli bir yaş aralığında eğitim alan bireyler topluluğunu ifade eder.
- Sembol, bir düşünceyi, anlayışı, nesneyi işaret ederek ortak bir anlamı ifade eden; harf, kelime gibi işaretler karşılığıdır. Örneğin matematikteki sayılar, dildeki kelimeler, kimyada elementlerin karşılığı olan simgeler birer semboldür. Zihinsel işlemler sürecini ifade eden düşünme sembol ve imgelerle gerçekleşir.
Kaynak:12.Sınıf Psikoloji Ders Kitabı (PDF)
