İnsan organizmasının çevresine uyum sağlama yeteneği duyu organlarında da görülür. Aşırı karanlık ya da aydınlık olan ortamlarda duyu organları yaratılıştan gelen bir beceriyle kendisini ayarlar ve duyum sürecini başlatmak için hazır olur.
Örneğin karanlık bir ortamdan aydınlık bir yere çıkıldığında ya da tam tersi bir durumda yani aydınlık bir ortamdan karanlık bir ortama geçildiğinde önce görme güçlüğü çekilir. Duyu organları bir süre sonra yeni ortama uyum (duyusal uyum) sağlar ve görme güçlüğü giderilir.
Alışma
Alışma duyusal uyumdan sonra gerçekleşen bir süreçtir. Uyarıcıların şiddeti ve süresinin giderek artan yoğunlukta oluşması sonucunda duyu organlarının bu yoğun uyarıcı karşısında tepki veremeyecek duruma gelmesidir. Bu, tepkinin zayıflaması ya da tamamen ortadan kalkması şeklinde gerçekleşir.
Duyu organlarına artan şiddet ve sürede gelen uyarıcıların ilk andaki etkisini kaybetmesi ve buna karşı organizma tarafından oluşturulan tepkinin de zayıflamasıdır.
Alışmada sürekli tekrar eden uyarıcıların yoğunluğu duyu organlarının duyum oluşturma becerisini kısıtlar. Örneğin yeni alınan ağır ve gösterişli bir saatin kola ilk takıldığında hissedilen ağırlığının zaman sonra duyumsanmaması gibi.
Duyarlılaşma
Duyarlılaşma da aynı uyarıcı yoğunluğunun tekrarlanması sonucu gelişir. Ancak alışmanın aksine duyarlılaşmada gerçekleşen; tekrarlanan uyarıcı yoğunluğunun etkisiyle organizmanın verdiği tepkisel davranışın güçlenmesidir.
Örneğin düşen birkaç yağmur damlasına karşı organizma tarafından tepki verilip bir davranış gösterilmez. Ancak aynı düzeydeki uyarıcı yoğunluğu karşısında yani yağmur damlalarının ilk yoğunluluğunun sürekliliği sonucu organizma rahatsız olur ve rahatsız edici durumdan kurtulma davranışı gösterir.
Kaynak:12.Sınıf Psikoloji Ders Kitabı (PDF)
