Tarihin Akışını Değiştiren Keşif Göbeklitepe

Göbeklitepe Höyüğü, Cilalı Taş Devri’nden kalma, dünyanın bilinen en eski dinî yapılar topluluğudur.

1963’te fark edilen dokuz hektarlık kazı bölgesinin önemi, tarlasını karasabanla sürerken bulduğu oymalı taşı müzeye götüren Mahmut Kılıç sayesinde anlaşıldı. Göbeklitepe Şanlıurfa’ya 20 km’lik bir mesafede, Örencik Köyü yakınlarındadır. 1995 yılında ilk kez Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Şanlıurfa Müze Müdürlüğünün iş birliğiyle kazı çalışmalarına başlandı. Kazılar Alman arkeolog Doç. Dr. Klaus Schmidt’in (Kılaus Şimit) başkanlığında yürütülmektedir. Günümüze kadar yapılan kazılar sonucunda Göbeklitepe’nin Cilalı Taş Devri’nden kalma bir yerleşim yeri olduğu tespit edildi.

Tarihi MÖ 11.000 yıllarına uzanan yapıda, üzerinde kabartmalı yabani hayvan ve bitki figürlerinin bulunduğu taşlar ve dinî tören amacıyla inşa edilen tapınak gün yüzüne çıkarıldı.

Bölgedeki kazı çalışmalarının her yıl eylül ayında başladığını ve yaklaşık 10 hafta sürdüğünü belirten Doç. Dr. Klaus Schmidt şunları söyledi:

“Göbeklitepe’deki kazılarda elde ettiğimiz bulgularla, dünyanın bilinen en eski dinî tören merkezlerinden birinin bu bölgede olduğunu ortaya çıkarmıştık. Ancak son kazı çalışmalarıyla dünyanın en büyük tapınma merkezinin bu bölgede olduğunu tespit ettik. Yaptığımız araştırmalarda, Cilalı Taş Devri’nde yaşamış insanlardan kalma yabani sığır, akrep, tilki, yılan, aslan, yaban eşeği, yaban ördeği ve yabani bitki kabartmalarını inceledik. İncelemelerimiz sonucunda insanların bu dönemde hayvanları evcilleştiremedikleri sonucuna ulaştık. Ayrıca, dikili taşların üzerindeki resimler ve kabartmalar o dönemde yaşamış olan insanların sanatları hakkında bizlere fikir vermektedir.”

Göbeklitepe, arkeoloji dünyasının en büyük keşiflerinden biridir. Çünkü daha şehir hayatına geçmemiş olduğu düşünülen avcı-toplayıcı toplumların dinî tören alanı inşa etmiş olduğunu gösteren ilk örnektir. Bu keşif medeniyet tarihinde devrim niteliğindedir. Göbeklitepe’nin bir diğer önemi ise insanlık tarihinde ilk buğday ekiminin yapıldığı ve çiftçiliğin ilk başladığı yer olmasıdır.