İnsan kulağının duyamadığı sesler
Çoğu canlıda olduğu gibi, insanlarında duymadıkları bir takım sesler vardır. En basit örnek olarak, yunusların sonar sesleri. Yunuslar göndermiş oldukları sonar dalgaları ile yönlerini bulurlar. Aynı zamanda sonar, günümüzde ki savaş gemilerinde kullanılır ve gemiler deniz altına sonar ile titreşim göndererek denizaltı olup olmadığını bu yöntem ile tespit ederler ve bu sonar sesini insan kulağı maalesef duyamaz. İnsan kulağının duyamadığı sesler denildiği zaman pek çok duyamadığımız ses aklımıza gelebilir. Bunlardan bazıları sizler için aşağıda verilmiştir.
Duyulmayan sesler
- İnsan vücudundaki sesler. (Doktorların kullandığı stetoskop sayesinde duyulur sadece).
- Az önce bahsettiğimiz yunusların ve savaş gemilerinde kullanılan sonar
- Deprem seslerinin duyulmaması
- Yarasaların çıkartmış olduğu bazı ses dalgaları
- Petrol bulmak için kullanılan sismik yöntem
- Ultrason cihazları
- Karınca gibi ufak canlıların çıkartmış oldukları sesler
- Hafif esen rüzgar
Burada verdiğimiz örneklerden bazılarını köpek gibi canlı türleri bizim işitemediğimiz sesleri duyarak tepki verebilmektedir. Örneğin biz insanlar depremin çıkartmış olduğu sesleri duyamazken, köpekler bu sesleri duyarak tepki verebilme yetisine sahip canlılardır. Unutmamak gerekir ki bütün sesler titreşimden meydana gelmektedir. Örneğin sesli çalgılardan;gitar, keman gibi çoğu çalgı türleri aldıkları titreşim darbesi sonucunda sesi meydana getirirler.
Sizlerde aklınıza, bizlerin duyamadığı sesleri aşağıda bulunan yorum kısmından yazarak hem bize katkıda bulunabilir hem de ödevini ve merakını gidermek isteyen kişilere yardımcı olabilirsiniz.
Duyulmayan Ses Nedir & Nerelerde Kullanılır?
İnsan kulağı saniyede 20 titreşimden, yani 20 Hz’den daha az ses frekanslarını algılayamaz. Dolayısıyla bu frekansın altındaki herhangi bir ses insanlar için duyulmaz olacaktır. Yüksek frekans aralığında, insan kulağı saniyede 20000 titreşimin (20 kHz) üzerindeki frekansları algılayamaz ve dalganın genliği sesin yüksekliğine bağlı olacaktır. Yani 20 Hz’nin altındaki ve 20 kHz’in üzerindeki frekanslar, duyulmayan frekanslar kategorisine girer. İnsan kulağının algılayamadığı düşük frekanslı ses, infrasonik ses olarak da bilinir. Oysa daha yüksek aralıktaki duyulamayan frekans, ultrasonik ses olarak da bilinir.
Köpekler gibi bazı hayvanlar, 20 kHz’den daha yüksek frekanslara sahip sesleri duyma yeteneğine sahiptir. Polis teşkilatı, sadece köpeklerin dinleyebilmesi için 20 kHz’den yüksek frekanslara sahip ıslık kullanır. İşitilmeyen frekanslar birçok amaç için faydalıdır. Bunlar araştırma ve tıp gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Birçok tıbbi sorunu izlemek ve incelemek için kullanılan ultrason cihazları, 20 kHz’in üzerindeki frekanslarda çalışır.
Ultrasonik Ses Nedir?
Bu sınır kişiden kişiye değişebilse de insanlar genellikle 20 Hz ile 20.000 Hz arasındaki sesleri duyabilir. Ultrasonik sesler, insan işitme sınırını aşan yüksek frekanslı ses dalgalarıdır. Bu nedenle 20.000 Hz’in üzerindeki seslere ultrason denir.
Yarasalar ve balinalar gibi hayvanlar tarafından avlarını bulmak veya seyahat etmek için ve insanlar tarafından endüstriyel ve tıbbi amaçlar için yaygın olarak kullanılırlar.
İnsanlara Zararlı mı?
Ultrasonik ses insanlara zararlı değildir ve çoğu kişi tarafından duyulmaz. Bununla birlikte, özellikle daha hassas kişilerde rahatsızlık, sıkıntı veya baş ağrısı, mide bulantısı, kulak çınlaması gibi tehdit edici olmayan sorunlara neden olabilir. Bu nedenle bazı kişiler ultrasonu engelleyen cihazlar kullanır.
Ultrasonik Sesleri Duyabiliyor musunuz?
İnsan işitme aralığı 20 Hz ile 20.000 Hz arasında olmasına rağmen, bu daha çok bir ortalamadır. Bazı insanlar bu aralığın üstünde ve altında duyabilir. Bebekler, çocuklar, gençler ve bazı yetişkin kadınlar özellikle akut işitme duyusuna sahiptir ve ultrasonik sesleri algılayabilir.İnsanlar genellikle bu tür sesleri duyamasalar da çevremizde bulunurlar. Yayın cihazları, hoparlörler, hareket sensörleri, kemirgen caydırıcı cihazlar tarafından üretilebilirler. Ultrasonu birçok alanda kullanıyoruz.
Ultrasonik cihazlar yaygın olarak aşağıdakiler için kullanılır:
- nesnelerin tespiti
- mesafelerin ölçümü
- ürünleri veya yapıları test etmek
- hareket sensörlerinde
- insanlık dışı ve veterinerlik ilaçları (görüntüleme)
- fizik Tedavi
- kaynak
- belirli endüstrilerde kimyasal işlemlerin temizlenmesi, karıştırılması ve hızlandırılması
Bu Sesleri Neden Herkes Duyamıyor?
Ultrasonik sesi herkes duyamaz çünkü insan işitme aralığı sınırlıdır (20 Hz-20 kHz) ve yaşla birlikte azalır. İstisnalar olsa da, ultrason çoğunlukla çocuklar ve genç insanlar tarafından duyulabilir.
Ultrasonik Ses Algılamak Mümkün mü?
Ultrasonik ses algılama mümkündür, ancak kulaklarımız tek başına ultrasonu algılayamaz. Bir ultrasonik dedektör veya alıcı-verici kullanılarak, yüksek frekanslı sesler insan işitme aralığına çevrilebilir ve bir kulaklık üzerinden duyulabilir.Ultrasonik ses algılama, birden fazla endüstriyel uygulamaya sahiptir ve gizli kusurları ve sızıntıları tespit etmek için kullanılır.
Ultrasonik Ses Nasıl Tespit Edilir?
Ultrasonik sesi algılamak için kullanabileceğiniz birkaç yöntem ve cihaz vardır. Yüksek frekanslı ses algılama için kullanılan birkaç yöntem ve cihaz örneği:
Algılama Yöntemleri
Ultrason tespiti için en sık kullanılan yöntemler şunlardır:
- Piezoelektrik yöntem. Bu yöntem, kalsit veya kuvars gibi bir kristal gerektirir. Bu kristaller bir tür mekanik strese maruz kaldıklarında bir elektrik yükü oluştururlar. Bu fenomene ‘piezoelektrik etki’ denir ve ultrasonu tespit etmek için bunun tersi olarak da kullanılabilir.
- Kundt tüp yöntemi. Bu yöntem, likopodyum tozu ile doldurulmuş bir tüp gerektirir. Toz, tüpün alt kısmına yerleşir ve ultrasonik dalgalar içinden geçtiğinde, tüp içinde bakılarak görülebilen sabit dalgalar oluşturur.
- Hassas alev yöntemi. Bu yöntem, ultrasonik ses dalgalarını algılamak için ortamın etrafında hareket eden bir alev kullanır. Alev, antinodlarda sabittir ve basınçtaki değişiklik nedeniyle düğümlerde titreşir.
- Termal algılama yöntemi. Bu yöntem, bir ortamda hareket ettirilen bir platin tel kullanır. Ultrasonik dalgalar ortamdan geçerken alternatif sıkıştırmalar oluştururlar ve ortamın parçacıklarını birbirine yaklaştırırlar. Bu, parçacıkların çarpışmasına ve sıcaklığın artmasına neden olur. Ortamda hareket eden platin tel, düğümlerdeki ve antinodlardaki sıcaklık değişimlerini ve direnç değişikliklerini algılayabilir. Dirençteki bu değişiklikleri fark ederek ultrasonu tespit edebilirsiniz.
Algılama Cihazları
Ultrasonik sensörler, alıcı-vericiler veya dönüştürücüler olarak adlandırılan cihazlar, ultrasonik sesi hem algılayabilir hem de üretebilir. Yüksek voltajlı bir elektrik darbesi yoluyla ses dalgaları gönderirler ve bir yankı alırlar. Bu yankı, insan işitme aralığında bir sese dönüştürülen bir elektrik darbesi üretir.Ses dönüştürücüler, sesi elektrik sinyaline dönüştürmek için mikrofon gibi giriş sensörlerine ve ayrıca sinyali tekrar sese dönüştüren hoparlörler veya kulaklıklar gibi çıkış aktüatörlerine sahiptir.
Ses dönüştürücü olarak kullanılan çeşitli mikrofon türleri vardır (dinamik, şerit, elektret yoğunlaştırıcı ve piezoelektrik kristal mikrofonlar). Ses kaydı amacıyla, yayın, telefon ve tıbbi uygulamalar için kullanılırlar.
Ultrasonik ses algılama cihazının başka bir örneği, ultrasonik bir alıcıdır. Bilimsel uygulamalarda (böcek ve yarasaların incelenmesinde olduğu gibi) veya endüstriyel uygulamalarda (hava, su, gaz kaçaklarının tespiti için) kullanılır.
Ultrasonik Ses Kaydedilebilir mi?
Ultrasonik ses dalgaları insanlar tarafından duyulmaz, ancak mikrofonlar tarafından kaydedilebilirler.
Ultrasonik sesi kaydetmek için bir ultrasonik kaydedici veya bir yarasa dedektörü kullanabilirsiniz. Bu cihazlar, ultrason sinyallerini insanlar tarafından duyulabilen seslere dönüştürebilir.
