Galileo Galilei’nin Yaşamı
15 Şubat 1574’te Pisa’da doğmuştur. Babası müzisyen olan Galileo’nun altı kardeşi vardır ancak Galileo’ya kadar sadece üç kardeşi hayatta kalmıştır. Kalabalık bir aile yapısına sahip olduğu için geçim sıkıntısı çekerek büyümüştür. Ailesi, geçim sıkıntısından dolayı Galileo’yu teyzesi ve eniştesinin yanına bırakarak Floransa’ya gitmişlerdir. Ancak Galileo buna çok fazla dayanamayıp iki yıl sonra ailesinin yanına dönmüştür. Üniversiteye kadar geleneksel tarzlarda eğitim görmüştür. (Cizvit Manastırında papazlık eğitimi almıştır.) Babası, tıp eğitimi almasını istemektedir. Bunun nedeni de aslında geçim sıkıntısını hafifletmektir. Babasının isteği üzerine 17 yaşında Pisa Üniversitesinde tıp eğitimi almaya başlamıştır. Ancak burada merakı matematiksel ve felsefi konulara kaymıştır.
Bunun üzerine tıp eğitimini tamamlayamadan okuldan ayrılmıştır. Daha sonra matematik üzerine yoğunlaşmış ve dönemin matematik konusunda usta isimlerinden dersler almaya başlamıştır ve tabi matematiğe olan bu ilgi ve merakı ona ayrıldığı okulunda; Pisa Üniversitesinde eğitimci olarak başlamasında yardımcı olacaktır. Pisa Üniversitesindeki işine 1585’te başlamıştır ancak getirisi biraz düşük olduğu için ilerleyen zamanlarda daha yüksek bir gelirle Padua Üniversitesinde görev almıştır. Tıp fakültesinde aldığı eğitim ve sahip olduğu düşünceler geleneklere karşı çıkmasına neden olmuş ve daha sonra bu hareketlerinden dolayı Engizisyon Mahkemesinde yargılanmasına ön ayak olmuştur. 8 Ocak 1642 tarihinde ölmüştür.
Galileo Galilei’nin Çalışma Alanları
- “Zar oyunları üzerine düşünceler” yazısını yayınlayarak olasılık bilimine katkıda bulunmuştur.
- 1593 yılında termometrenin atası olan termoskopu keşfetmiştir.
- Bu buluş, hava baloncuklarının genişlemesi prensibiyle çalışmaktadır.
- Teleskop ile ilgili çalışmalar yapmıştır.
- Gök cisimlerini daha iyi gözlemlemek için teleskobu geliştirmeyi amaçlamıştır.
- Teleskobun üç kat, dokuz kat ve en sonunda da otuz kat yakın göstermesini sağlayacak versiyonlarını geliştirmiştir.
- 1595 ve 1598 yılları arasında geometrik ve askeri bir pusula geliştirmiştir.
- Balistik hesaplamayı geliştirecek geometrik ve askeri bir pergel icat etmiştir.
- 1624 yılında mikroskop benzeri bir cihaz geliştirmiştir.
- Çok bilinmemekle birlikte, Galileo sesin frekansı olduğunun farkına varan ilk kişi olmuştur.
- Bu konu şöyle ifade edilmektedir: Keskiyi farklı hızlarda sürttüğünde oluşan sesin yüksekliğini keskide bulunan belirli boşluklarla bağdaştırmıştır ve bu şekilde de frekansı ölçmüştür.
- Sarkaçlarla alakalı deneyler yapmıştır.
- Bu deneyde, sarkaçların yaptığı salınımın büyüklükle alakalı bir durum olmadığını belirtmektedir ve her zaman aynı sürede salınım yaptıkları üzerinde durmaktadır.
Galileo Galilei’nin Eserleri
Hareket Üzerine (De Motu)
- Galileo, yere düşen cisimlerin durumunu bu eserinde ele almıştır.
- Aristoteles’in hareket kuramını eleştirmek ve hükümlerinin geçersizliğini kanıtlamak amacıyla yazılmış bir eserdir.
- Farklı ağırlığa sahip cisimlerin, aynı sürede yere düştüğünü dile getirmiştir.
Yıldız Habercisi (Sidereus Nuncius):
- 1609-1610 tarihleri arasında yaptığı; Ay, Venüs, Jüpiter, Satürn ve Orion Gözlemi gibi gözlemlerini bu eserde toplamıştır.
- Ay’ın yüzeyinde dağlar, denizler ve çeşitli kraterler olduğunu kanıtlamıştır.
- Orion kümesi ve samanyolu gözleminde, sanılanın aksine sınırlı sayıda değil de sınırsız sayıda yıldızın olduğunu belirlemiştir.
İki Büyük Dünya Sistemi Üzerine Diyalog
- Kiliseden izin alınarak bastırılan bir eserdir.
- Galileo’nun en çarpıcı ve değerli kitabı olarak kabul edilmektedir.
- 9 yıl süren çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır.
- Bir astronomi kitabıdır.
- Bu eserin amacı Kopernik Sistemi’ni yani dünyanın döndüğünü kanıtlamaktır.
- 1500 yıl boyunca kabul görmüş “Yer Merkezli Evren Modeli” geçerliliğini yitirmiştir.
- Bu eserle beraber “Kopernikçi Evren Modeli” doğrulanmıştır.
Mekanikle ilgili iki yeni bilim üzerine söylevler ve matematiksel kanıtları
- Galileo’nun son kitabıdır.
- Fizikteki başarısını bu kitapla ortaya koymuştur.
- Serbest düşme ve fırlatılma hareketlerini kuramsal olarak bu kitapta ele almış ve tartışmıştır.
- Engizisyon Mahkemesi tarafından kitap yazması yasaklanmış olmasına rağmen ev hapsinde geçirmiş olduğu süre zarfında tamamladığı bu eserini gizlice Hollanda’daki arkadaşları aracılığıyla yayınlatmıştır.
Diğer Eserleri
- La Balancitta (Küçük Denge, 1586)
- Floransa Soylularından, Padua Üniversitesi Matematik Öğretmeni Galileo Galilei’nin Geometrik ve Askeri Pergeli’nin Kullanımıyla İlgili Talimatları, 1603.
- Discorso Interno alle Cose Che Stanno in I’Acgua (Suda Yüzen Nesneler Üzerine Söylev)
- Istroria e Demostrazioni Intorno alle Macchie Solari (Güneş Lekelerinin Tarihi ve Kanıtları, 1613)
- Il Saggiatore (Ayarcı, 1623)
Galileo Galilei’nin Bilim Tarihine Katkıları
- Üretmiş olduğu mikroskopla tıp tarihine çok büyük bir katkıda bulunmuştur.
- Teleskobun otuz kata kadar büyüten versiyonlarını geliştirmesi astronomi bilimi için oldukça önemlidir.
- Ürettiği pusula ile askeri alanlar başta olmak üzere birçok alanda yönümüzü kolayca, yanlışlık olmadan bulmamıza katkıda bulunmuştur.
- Kendisinden sonra gelecek olan bilim adamlarına da katkılarda bulunmuştur. Eylemsizlikle alakalı çalışmalarında Newton’un yaptığı çalışmalara katkıları olmuştur bunu örnek verebiliriz.
Yazar: Murat Dörttepe
KAYNAKÇA:
Makaleler:
GALİLEO’NUN YAŞAMI VE YAPITLARI, SEVAL YİNİLMEZ, KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI ASTRONOMİ YILI ETKİNLİKLERİ, 2009
GALİLEO’NUN BİLİM TARİHİ VE BİLİM FELSEFESİNDEKİ YERİ, YÜKSEK LİSANS TEZİ, YUSUF VAROLUN, MERSİN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ FELSEFE ANABİLİM DALI MERSİN, KASIM 2019
Kitaplar:
DOĞU’DAN BATI’YA DÜŞÜNCENİN SERÜVENİ ANTİKÇAĞ YUNAN & ORTAÇAĞ DÜŞÜNCESİ – PROF. DR. BAYRAM ALİ ÇETİNKAYA, İNSAN YAYINLARI
