Yetişkin bir insanda karın boşluğunun arka tarafında omurganın iki yanında, her biri aşağı yukarı 150 g olan fasulye biçiminde bir çift böbrek bulunur. Böbrekler üç bölümden oluşur. Bunlar: Kabuk (korteks), öz (medulla) ve havuzcuktur (pelvis).
Kabuk bölgesi, böbreğin en dış kısmıdır, idrar burada oluşur.
Kabuk bölgesinde oluşan idrar, öz bölgesinde bulunan toplama kanallarıyla havuzcuğa taşınır. Bu kanallar, öz bölgesinde piramit görünümlü piramit kanallarını oluşturur.
Havuzcuk, piramit kanallarıyla taşınan idrarın biriktirildiği bölgedir.
Nefron
Böbrek, nefron adı verilen mikroskobik yapı birimlerinden oluşur. Nefron ayrıca böbreğin idrar oluşumunu gerçekleştiren fonksiyonel yapı birimidir. Yetişkin bir insanda her böbrekte aşağı yukarı 1 milyon nefron bulunur. Her bir nefron, malpighi cisimciği, proksimal tüp, Henle kulpu, distal tüp adı verilen nefron kanallarından oluşur.
Nefronun böbreğin kabuk kısmında kalan bölgesinde Bowman kapsülü ve kılcal damarlardan oluşan glomerulus bulunur. Bowman kapsülü, glomerulus kılcallarını saran yapıdır. İki yapıya birlikte malpighi cisimciği adı verilir. Glomerulusta kanın süzülmesiyle oluşan süzüntü, Bowman kapsülüne geçer ve buradan da nefron kanallarıyla taşınmaya başlar. Glomerulusa kan getiren damara getirici atardamar, gomerulusta kan süzüldükten sonra çıkan damara ise götürücü atardamar adı verilir.
Götürücü atardamarlar daha sonra nefron kanallarının etrafını saran kılcal damar ağını oluşturur. Bu kılcal damarlar nefron kanallarında ilerlemekte olan süzüntü içindeki yararlı maddeleri geri emerek tekrar dolaşım sistemine kazandırır ve buradan böbrek toplardamarına bağlanarak böbrekten çıkar.
Kaynak:11.Sınıf Biyoloji Ders Kitabı (PDF)
