Yerleşme Dokuları

Yerleşim alanı üzerinde bulunan meskenlerin dağılış düzeni yerleşme dokularını oluşturur. Yerleşmeler kurulduğu sahaların coğrafi özelliklerine göre farklı dokulara sahip olabilir. Yerleşmeler, yer şekillerine ve su kaynaklarına bağlı olarak toplu veya dağınık, yerleşme planına göre ise çizgisel, dairesel veya kıyı boyu yerleşmeleri şeklinde sınıflandırılmaktadır.

1- Toplu Yerleşmeler

Meskenlerin birbirine yakın kurulduğu yerleşmelere toplu dokulu yerleşmeler denir. Toplu dokulu yerleşmelere genellikle su kaynaklarının sınırlı ve yer şekillerinin engebesiz olduğu bölgelerde rastlanır.

2- Dağınık Yerleşmeler

Meskenlerin birbirine uzak kurulduğu yerleşmelere dağınık dokulu yerleşmeler denir. Dağınık yerleşmelerin ortaya çıkmasında yer şekillerinin engebeli, su kaynaklarının bol, tarım alanlarının parçalı ve yetersiz olması gibi faktörler etkilidir.

3- Çizgisel Yerleşmeler

Akarsu boylarında ya da bir yol boyunca kurulan ve uzanan yerleşmelere çizgisel yerleşme denir.

4- Dairesel Yerleşmeler

Yer şekillerinin az engebeli olduğu sahalarda kurulan, dairesel şekle sahip yerleşmelere dairesel yerleşme denir. Bu tip yerleşmelerin merkezinde okul, ibadethane, çarşı, iş ve sanayi merkezi gibi birimlerin yer aldığı bir meydan ve bu meydanın etrafında gelişen yapılar görülür.

5- Kıyı Boyu Yerleşmeler

Deniz ya da göl kıyıları boyunca gelişme gösteren yerleşmelere kıyı boyu yerleşmesi denir.

Kaynak:9.Sınıf Coğrafya Ders Kitabı (PDF)

Coğrafya Bilimi Ders Notları