Dişi veya erkek üreme sisteminden kaynaklanan bazı sebeplerden dolayı çocuk sahibi olamama durumuna kısırlık adı verilir. Kısırlığın hormonal bozukluk, üreme kanallarında gerçekleşen enfeksiyonlar, dişide fallopi tüpünün kapalı olması, erkekte yeterli miktarda ve özellikte sperm üretilememesi, alkol ve sigara kullanımı benzeri birçok nedeni olabilir.
Günümüzde doğal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftlerin çocuk sahibi olabilmeleri için çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. En çok kullanılmakta olan tedavi yöntemlerinden biri de tüp bebek yöntemidir. Bu yöntemde öncelikle kadında bir hormon tedavisi süreci ile yumurtalar olgunlaşır. Daha sonra olgunlaşan yumurtalar operasyon ile yumurtalıklardan alınarak vücut dışında laboratuvar koşullarında sperm hücreleri ile döllenmeleri sağlanır (tüp bebek yöntemi). Bu sırada da iki farklı temel yöntem izlenebilmektedir.
İn vitro fertilizasyon (laboratuvar koşullarında döllenme) adı verilen birinci yöntemde alınan yumurta ve spermler laboratuvar ortamında uygun bir ortama alınır ve spermlerden herhangi birinin yumurtayı döllemesi için beklenilir. Döllenme gerçekleştikten sonra embriyo birkaç gün uygun ortamda bekletilir ve belli bir hücre sayısına ulaştıktan sonra anne rahmine aşılanır.
Sitoplazma içerisine sperm enjeksiyonu yönteminde ise spermin yumurtayı dölleyememe sorunu aşılmaktadır. Bu yöntemde erkekten alınan spermlerden biri ince ve sivri uçlu bir pipet yardımıyla mikroskop altında yumurtanın içerisine enjekte edilir ve in vitro fertilizasyondaki şekilde birkaç gün laboratuvar koşullarında gelişmesi beklenen embriyo annenin rahmine aktarılır.
Günümüz teknolojileri ile vücut dışında döllenme sonucu gelişen embriyo henüz 4-8 hücreden oluşmuşken bu hücrelerden biri, öteki hücrelere zarar vermeden izole edilerek hücrenin herhangi bir zararlı gen taşıyıp taşımadığına bakılabilmektedir. Böylece embriyo anne rahmine aktarılmadan önce dünyaya gelecek olan çocuğun genetik rahatsızlığının bulunmadığı tespiti yapılabilmektedir.
Tüp Bebek Yöntemleri
- Spermlerin alınması
- Yumurtanın alınması
- Döllenen yumurtanın laboratuvar koşullarında gelişmesi
- Laboratuvar ortamında spermin yumurtayı döllemesi
- Embriyonun anne rahmine aktarılması
Kaynak:11.Sınıf Biyoloji Ders Kitabı (PDF)
