Dünya siyasetinde söz sahibi olmak isteyen ABD, kongre tarafından Başkan Woodrow Wilson’ın (Vudrov Vilsın) savaş deklarasyonunun 6 Nisan 1917 günü onaylanmasıyla Almanya’ya karşı savaşa girdi. Fakat askerlerin eğitilmesi ve cepheye sürülmesi 1918 yılının ilk aylarını buldu. I. Dünya Savaşı’nda ABD’nin 116 bin asker kaybı oldu ancak savaşa girmesi İtilaf Devletlerine büyük güç kattı.
Bu arada ABD’yi Orta ve Güney Amerika’nın diğer devletleri de izledi. ABD’nin savaşa girmesiyle savaşın sona erme süreci hız kazandı. ABD, İngiltere ve Fransız birlikleri Batı Cephesi’nde Almanları yenilgiye uğrattı. Bu arada Yunanistan’ın I. Dünya Savaşı’na katılması sonucunda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Bulgaristan Balkanlarda zor duruma düştü.
ABD’nin katılışı ile İttifak Devletleri çözülmeye başladı. Avusturya-Macaristan 1917’den itibaren ülkede baş gösteren karışıklıklardan dolayı barış yapmaya yöneldi. Almanya da 11 Kasım 1918’de ateşkes antlaşması imzalayarak savaşa son verdi. I. Dünya Savaşı’nda İtilaf Devletlerinden ilk olarak Japonya savaştan çekildi. Rusya ise Bolşevik İhtilali sonrası 21 Kasım 1917’de savaşa son verdi. Rusya’dan sonra Romanya 7 Mayıs 1918’de Bükreş Barış Antlaşması’nı imzaladı ve savaşı bitirdi.
Diğer taraftan 1918 yılının başlarında ABD Başkanı Wilson’ın savaşı sona erdirmek ve barışı sağlamak için yayımladığı ilkeler yenilen devletlerin savaştan çekilmesini hızlandırdı. İttifak Devletlerinin imzaladığı ateşkes antlaşmaları şöyleydi:
İttifak Devletlerinin imzaladığı ateşkes antlaşmaları
- Bulgaristan – Selânik Ateşkesi – 29 Eylül 1918
- Osmanlı Devleti – Mondros Ateşkesi – 30 Ekim 1918
- Avusturya – Macaristan – Willa Guiste (Vila Guist) Ateşkesi – 3 Kasım 1918
- Almanya – Rethondes (Redhondes) Ateşkesi – 11 Kasım 1918
I. Dünya Savaşı’nın Sonuçları
- Bolşevizm (Sovyet Rusya), Nazizm (Almanya), faşizm (İtalya) gibi yeni rejimler doğdu.
- Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı Devleti, Rus Çarlığı gibi büyük imparatorluklar yıkıldı.
- Avrupa’da çok sayıda yeni devlet kuruldu (Çekoslovakya, Avusturya, Macaristan, Polonya, Letonya, Estonya, Litvanya, Yugoslavya).
- Barışı korumak için Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) kuruldu.
- Manda ve himaye sistemi sömürgeciliğin yerini aldı.
- Savaşa katılan bütün devletlerde ekonomik liberalizm temelinden sarsıldı.
- Savaş tazminatları onarım adı altında ifade edildi.
- Tank, kimyasal silahlar ve denizaltı ilk kez bu savaşta kullanıldı.
- Savaş sonrası yapılan antlaşmalarda Versailles (Versay) gibi milliyet ilkesine dikkat edilmemesi azınlık sorununa ve II. Dünya Savaşı’na neden oldu.
- a. Mondros Ateşkes Antlaşması ve Bu Antlaşmanın Uygulanması
- b. Mondros Ateşkes Antlaşmasına Yönelik Tepkiler
- c. İtilaf Devletlerinin Gerçekleştirdiği İşgaller ve Uygulamalar
- ç. Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919)
Kaynak:12.Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Ders Kitabı (PDF)
